Stichtingen kunnen studenten een financieel duwtje in de rug geven voor het bekostigen van hun studies. Dit is een lange filantropische traditie. Sommige van die stichtingen gaan terug tot de 16de eeuw, zoals blijkt uit een archiefbestand dat recent ontsloten werd in het Rijksarchief Bergen. De 80 strekkende meter archief over het beheer van studiebeurzen van de 16de eeuw tot heden is van groot belang voor de geschiedenis van gender, onderwijs en familieleven op provinciaal en lokaal niveau. Naast informatie over de stichtingen en hun begunstigden bevat het archief onder meer talrijke genealogische notities en schetsen.
In de context van de ontsluiting en valorisatie van archief over de kolonisatie heeft het Rijksarchief een inventaris gepubliceerd van het archief van de Maatschappij voor Krediet aan de Middenstand en aan de Nijverheid. Deze twintig meter archief bevat dossiers met kredietaanvragen van een honderdtal ondernemingen en zowat 1.300 privépersonen. Het gaat om de periode 1947-1960.
Ruim tien jaar geleden besloot de familie Lindemans om haar archief in bewaring te geven aan het Algemeen Rijksarchief. Dankzij inventarisatie is dit familiearchief nu beschikbaar voor historisch onderzoek. De oudste sporen van de familie Lindemans gaan terug tot de tweede helft van de 14de eeuw. De onderzoeksmogelijkheden van dit familiearchief? Onderwijsgeschiedenis, lokale geschiedenis, genealogie en familiekunde.
Twee inventarissen over Bruyelle, een dorp in de provincie Henegouwen, deelgemeente van de stad Antoing, rolden zopas van onze persen. Het gaat om het archief van de schepenbank en het leenhof van Bruyelle enerzijds, en het gemeentearchief van Bruyelle anderzijds. De inventarissen bevatten indexen met persoons- en plaatsnamen. Het in omvang beperkte archief is vrij raadpleegbaar in het Rijksarchief Doornik.
Tijdens de middeleeuwen was Komen een belangrijke heerlijkheid van 5000 ha. Komen lag destijds in het graafschap Vlaanderen. De 11,3 strekkende meter archief van de heerlijkheid, het leenhof en de gemeente Komen is recent geïnventariseerd: helemaal klaar voor onderzoek in onze leeszaal in Doornik!
Het Algemeen Rijksarchief heeft een studie gepubliceerd over de zegelafgietsels van de schepenen van Namen (13de-14de eeuw), als hulde aan Albert Huart. Deze heraldicus doorzocht het archief van het graafschap van Namen uit het ancien régime en beschreef alle zegels die hij terugvond. René Laurent vervolledigt in deze nieuwe studie uit 2023 de aantekeningen van Huart. Het werk bevat beschrijvingen van en verwijzingen naar alle afgietsels die verband houden met de schepenen van Namen tot het jaar 1629.
De 10,7 strekkende meter archief van het Weldadigheidsbureel en van de Commissie voor burgerlijke hospitiën van Zinnik is geïnventariseerd: een rechtstreekse blik op de acties die van eind 18de eeuw tot 1925 in Zinnik werden genomen ten voordele van de armsten. Het archief is raadpleegbaar in het Rijksarchief Bergen. In 1925 smolten het Weldadigheidsbureel en de Commissie voor burgerlijke hospitiën samen tot de Commissie voor Openbare Onderstand, voorloper van het huidige OCMW.
Eind jaren 1950 lijkt de oorlog en wederopbouw alsmaar verder weg. Er heerst een optimistische stemming in België, maar tegelijk wordt het land geconfronteerd met ernstige structurele problemen op economisch vlak. Een sleutelrol in de sanering en vernieuwing van de economie is weggelegd voor het Ministerieel Comité voor Economische en Sociale Coördinatie (MCESC). Het MCESC groeit vanaf 1961 uit tot het tweede belangrijkste nationale besluitvormingsorgaan na de Ministerraad. Via de archieven van het MCESC, nu ontsloten voor onderzoek, krijg je nagenoeg alle economische, financiële en sociale aspecten van het regeringsbeleid in het vizier.
De gevangenis van Oudenaarde kent een bewogen geschiedenis. Het archief van de oude gevangenis ging integraal verloren in november 1918. In 1999 werd een deel van het archief van na 1918 naar het Rijksarchief Gent overgebracht en geïnventariseerd, maar de belangrijkste bronnen bleven nog jaren achter. In 2022 werd ook het resterende deel overgebracht naar het Rijksarchief Gent en daar ontsloten voor onderzoek. De inventaris is intussen beschikbaar.
‘Na 8 jaar onderzoek legt Geert Sels de puzzelstukken bij elkaar die hij aantrof in verschillende archieven.’ Zo staat het op de flaptekst van het boek ‘Kunst voor das Reich’, dat voor het eerst omvattend het verhaal van nazi-roofkunst in België vertelt. Het gaat dan onder andere om archieven in Parijs, Koblenz en Den Haag. Maar veel van de archiefbestanden die de auteur in die periode stelselmatig doorzocht, bevinden zich in het Rijksarchief.
