Het archief Vendôme-Nemours biedt een inkijk in de geschiedenis van het privéleven van de belangrijkste koninklijke families van Europa. Een nieuwe publicatie wil deze kostbare stukken, bewaard in het Algemeen Rijksarchief, eindelijk de aandacht geven die ze verdienen.
Jean-Paul Emonds-Alt was een van de grootste Belgische ontwerpers van de 20e eeuw. Na zijn overlijden in 2014 schonk zijn weduwe belangrijke archiefstukken aan het Algemeen Rijksarchief, waaronder het relaas van de reis die Paul Briart eind 19e eeuw ondernam in Congo.
Het Algemeen Rijksarchief bewaart 28 strekkende meter archief over de activiteiten van het Belgische Rode Kruis tijdens de Eerste Wereldoorlog. Via de inventaris kan je het volledige archief raadplegen in onze leeszaal in de Ruisbroekstraat. Maar enkele reeksen uit dit bestand zijn ook gedigitaliseerd en online raadpleegbaar, of digitaal te raadplegen in de leeszalen. Het gaat om de steekkaarten met de gegevens van gewonde Belgische soldaten die werden verpleegd in Belgische ziekenhuizen, en enkele honderden foto’s.
Tussen 1914 en 1948 kende België vijf voedselcrisissen. Toch kon de Belgische bevolking telkens opnieuw aan hongersnood ontsnappen. Een doctoraat in de geschiedenis van een archivaris van het Rijksarchief leidde tot een nieuwe publicatie waarin wordt nagegaan hoe ons land die voedselcrisissen te boven kwam. En hoe dit zelfs leidde tot een Belgisch “economisch mirakel”.
Het archief van Charles-Ferdinand Nothomb heeft een omvang van meer dan 400 strekkende meter. Het werd tussen 1975 en 2016 naar het Rijksarchief overgebracht en bevat voornamelijk beleidsdocumenten uit de periode 1960-2005. Verschillende stadia van de politieke loopbaan van Nothomb komen erin aan bod, terwijl een aantal persoonlijke dossiers licht werpen op de persoonlijkheid van de politicus. In het archief is ook briefwisseling terug te vinden en diverse stukken zoals bijvoorbeeld cursussen die Nothomb gaf aan de universiteit.
In het Rijksarchief te Saint-Hubert is 22 meter archief van de klokkengieterij Causard-Slégers dankzij een nieuwe inventaris ontsloten voor onderzoek. In meer dan 150 jaar vervaardigde de onderneming zowat 3.800 klokken voor de Belgische markt, maar vond ook afzet ver daarbuiten.
Het archief van de kastelen van Roisin en van Fontaine l'Évêque (15e-19e eeuw) werd opnieuw geïnventariseerd en kan geraadpleegd worden in het Rijksarchief te Bergen.
In februari 1944, nog vóór het einde van de Tweede Wereldoorlog, stelde de Belgische regering in ballingschap (Londen) een nieuw ereteken in. Het Kruis der Ontsnapten was een erkenning voor al wie met gevaar voor eigen leven uit België was gevlucht om aan de nazibezetting te ontsnappen en vanuit het buitenland de strijd voort te zetten. Meer dan 3.500 dossiers over aanvraag en toekenning van het Kruis der Ontsnapten 1940-45 kunnen vandaag geraadpleegd worden in het Algemeen Rijksarchief.
Zo'n half miljoen Belgen – Vlamingen, Brusselaars en Walen – hebben een familielid dat 'fout' was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Opa, oma, vader, moeder, oom of tante. Aanvankelijk zijn er ruim 400.000 dossiers van collaborateurs. Zo'n 100.000 burgers krijgen ook effectief een straf voor het meewerken met nazi-Duitsland: van terechtstelling over vrijheidsberoving tot verlies van rechten. Kleinkinderen en andere familieleden gaan vandaag meer en meer op zoek naar de juiste toedracht van de feiten om dat verleden een plaats te geven. In Was opa een nazi? reiken oorlogshistorici en archivarissen de sleutels aan voor de zoektocht naar het vaak onuitgesproken oorlogsverleden. De bronnengids, op 13 september 2017 onder ruime persbelangstelling voorgesteld in het CegeSoma, is het resultaat van een samenwerking tussen de Universiteit Gent, de ULB en het Rijksarchief/CegeSoma.
Op zaterdag 9 en zondag 10 september 2017 worden in Wallonië de traditionele erfgoeddagen (Journées du Patrimoine) gehouden. Deze staan dit jaar in het teken van ‘Waterlopen, wegen en spoorlijnen. Erfgoed en RAVeLs ‘ (Voies d’eau, de terre et de fer. Patrimoines et RAVeL). Voor de gelegenheid verscheen een boek van de hand van twee historici-archivarissen van het Algemeen Rijksarchief.
