Aan het eind van de 13e en tijdens de eerste helft van de 14e eeuw braken overal in Europa grote, vaak stedelijke revoltes uit, waarvan de aanstokers aandrongen op “betere” machtsverhoudingen. De toestand werd nog erger toen de spanningen ten top werden gedreven door de hongersnood van 1315-1317, die aan 10 tot 15% van de Noord-Europese bevolking het leven kostte. In De Vrede van Fexhe (1316) en de opstanden in het Prinsbisdom Luik en de Zuidelijke Nederlanden, de 5e uitgave in onze reeks Studies in Belgian History, wordt dit klimaat van rebellie vakkundig gefileerd en geduid.
In oktober 2015 organiseerde het CegeSoma samen met alle Belgische universiteiten de internationale conferentie War and Fatherland. Bijna drie jaar later is er nu ook het boek: Nations, Identities and the First World War. De rode draad? De impact van de Eerste Wereldoorlog op het proces van nationale identificatie.
Het archief van Patrice de Neny (1716-1784), telg uit een oude Ierse adellijke familie, kwam in 1877 in het Algemeen Rijksarchief terecht, maar bleef tot dusver vrij onbekend omdat het ‘verstopt’ zat in de Handschriftenverzameling. Dankzij een aparte inventaris die zopas verscheen, haalden we de Neny uit de vergetelheid.
Op 16 oktober 2018 stelt Paul De Jongh, geassocieerd onderzoeker bij het CegeSoma, zijn boek Grenzeloos verzet. Over spionerende monniken, ontsnappingslijnen en het Hannibalspiel, 1940-1943 voor. Wees welkom om 14.00u in het CegeSoma.
Het Rijksarchief staat in voor het toezicht op de archiefvorming en het archiefbeheer in de overheidsdiensten en ziet erop toe dat een selectie van deze archieven, na het verstrijken van het administratief-juridisch nut, voor permanente bewaring wordt overgebracht. Archieftoezicht is een zaak van het hele Rijksarchief, en levert een caleidoscopisch beeld op van het Belgische archieflandschap.
Al vijf jaar lang levert het SATURN-project (Selection of Archives and Transfer Under Right coNditions) mooie resultaten op, die een heuse aanwinst betekenen voor de FOD Financiën, het Rijksarchief én de onderzoeksgemeenschap. Eind augustus 2018 werd bijvoorbeeld een bundel gepubliceerd met 17 inventarissen van het archief van de registratiekantoren van het voormalig gerechtelijk arrondissement Bergen. De publicatie vormt een onmisbaar zoekinstrument voor al wie opzoekingen doet naar een erfenisaangifte, een afstand van muurgemeenschap of een onderhandse akte.
Om een aantal elementen van de IT-infrastructuur van het Rijksarchief te kunnen hergebruiken voor een toekomstig gegevensarchief werd tussen Data Documentation Initiative (DDI) en Encoded Archival Description (EAD) een ”gegevensmapping” uitgewerkt. Deze overeenstemmingstabel zal het Rijksarchief in staat stellen metadata over onderzoeksgegevens uit de sociale wetenschappen op te nemen in zijn online catalogi. De mapping staat beschreven in een artikel dat in juli 2018 werd gepubliceerd door de International Association for Social Science Information Services & Technology (IASSIST) in IASSIST Quarterly, het peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift van de vereniging.
Het Rijksarchief te Luik bewaart 282 strekkende meter archief van de gevangenis van Luik (Saint-Léonard, nadien Lantin) uit de periode 1796-2012. Aan de hand van het archief van de griffie, dat nagenoeg volledig bewaard is gebleven, kan de geschiedenis van de gevangenispopulatie worden bestudeerd van het Franse bewind tot heden.
De Studies over de Eerste Wereldoorlog zijn een vaste waarde in het aanbod van het Rijksarchief en nu is ook de eerste titel verschenen in de reeks Studies over de Tweede Wereldoorlog. Beide reeksen nemen zowel de nationale als de regionale en lokale geschiedenis in beschouwing, en bieden ook plaats aan bronnenuitgaven. Heb je een manuscript dat je graag gepubliceerd zou zien? Schreef je net een masterthesis over een van beide oorlogsperiodes? Of heb je als heemkundige een massa informatie vergaard die je graag wil delen? Laat het ons weten.
In juni 2018 publiceerde het Rijksarchief de inventaris van het in bewaring gegeven gemeentearchief van Otegem, een relatief kleine gemeente in het zuidoosten van West-Vlaanderen. Ghislain Baert, vrijwilliger in het Rijksarchief te Kortrijk, startte in 2016 met de ordening en beschrijving van de vijf strekkende meter gemeentearchief. De archivarissen namen de inleiding en de verdere afwerking voor hun rekening.
