De herdenkingsperiode rond 75 jaar Bevrijding, die loopt van de landing in Normandië tot aan de Duitse capitulatie, brengt tal van initiatieven met zich mee, vaak op het kruispunt van geschiedschrijving en herdenking. Het CegeSoma bleef als expertisecentrum inzake 20e-eeuwse conflicten niet aan de zijlijn staan, en heeft ook de komende maanden nog een mooi aanbod in petto!
Het archief van de gevangenis van Sint-Gillis werd jarenlang bewaard in afschuwelijke omstandigheden, in vochtige kelders vol schimmels, ratten, muizen en duiven, ondanks herhaald protest van archivarissen van het Rijksarchief. Enkele jaren geleden werd het archief toch overgedragen. En met de digitale publicatie van de inventaris wordt dit moeilijke dossier nu mooi afgerond. De inhoudelijke waarde van het archief kan moeilijk overschat worden…
Het archief van de protestantse kerk van Dour, in 2017 overgebracht naar het Rijksarchief te Bergen, is ontsloten voor onderzoek: in meerdere opzichten uitzonderlijk erfgoed...
Als koploper inzake technische en wetenschappelijke vooruitgang nam België geestdriftig deel aan diverse wereldtentoonstellingen, om er vervolgens zelf een aantal te organiseren: Brussel in 1897 en 1910, Luik in 1905 en Gent in 1913 trokken miljoenen bezoekers van over de hele wereld. De archieven van de officiële diensten die de Belgische deelnames aan de wereldtentoonstellingen moesten promoten of de organisatie van dergelijke expo’s in België superviseerden, illustreren dat de overheid veel belang hechtte aan dit soort ‘visitekaartjes’. De archieven in kwestie zijn tot 1932 geïnventarisserd.
Het SODA-team heeft een onderzoek onder de Belgische sociale wetenschappers gedaan, waarvan het rapport nu beschikbaar is. Wat is de stand van zaken en wat zijn de noden van sociale wetenschappers zoals sociologen, antropologen, demografen, … wat betreft het archiveren van de grote hoeveelheden gegevens die ze verzamelen in het kader van experimenten, enquêtes of studies? SODA zocht het uit.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog heerste de grootste onwetendheid over het lot van de individuele politieke gevangenen. Daarom waren de verklaringen van teruggekeerden erg belangrijk: waar hadden ze verbleven, wie waren hun medegevangenen? Die ondervragingen, meestal afgenomen bij de terugkeer van de gedeporteerden in België in 1945, vormen binnen de Dienst Archief Oorlogsslachtoffers een apart bestand van 1.969 getuigenissen, die dankzij een herverpakkingsoperatie en invoer in een databank nu beter doorzoekbaar zijn.
Het eindverslag van het SODA-project, dat verwacht wordt tegen november 2019, zal de beleidsmakers details bezorgen over de maatregelen die moeten genomen worden om in 2020 met een gegevensarchief van start te gaan. Het “gegevensarchief” wil data die werden aangemaakt door onderzoeksgroepen en -instellingen bewaren en communiceren. De meeste Europese landen hebben reeds een dergelijk archief voor de sociale wetenschappen, maar België nog niet, hoewel het lid is van CESSDA (Consortium of European Social Science Data Archives). En daar brengt het SODA-project verandering in.
450 jaar geleden overleed Pieter Bruegel de Oude (ca. 1527/8 - 1569). Voor kunstminnend Europa de ideale gelegenheid om de beroemde schilder voor het voetlicht te plaatsen. Over het leven van Bruegel is weinig met zekerheid geweten, en ook de reconstructie van zijn œuvre heeft specialisten al veel hoofdbrekens bezorgd. De puzzel is nog niet compleet, maar onlangs deed een vaste bezoeker van het Rijksarchief te Gent een intrigerende ontdekking…
Ongeveer 100.000 fotonegatieven over criminele en andere strafbare feiten die sinds 1923 werden gepleegd in de provincies Luik, Namen en Luxemburg worden voortaan bewaard in het Rijksarchief te Luik. De negatieven – voornamelijk op glasplaat – bieden heel wat onderzoeksperspectieven. Het Rijksarchief te Luik overweegt om een deel van deze uitzonderlijke collectie te digitaliseren.
“Samenwerking – en meer nog internationale samenwerking – is een groot goed, op alle vlakken”: zo verwelkomde algemeen rijksarchivaris Karel Velle op 18 maart 2019 de meer dan 100 aanwezigen op de ‘kick-off meeting’ van het Time Machine-project, een pan-Europees initiatief dat dingt naar het statuut van ‘Flagship’ project van de Europese Commissie.
