De zusters Franciscanessen hebben een belangrijke sociale en educatieve rol gespeeld in de geschiedenis van Zinnik. Vijf eeuwen lang waren ze er veerkrachtig aanwezig, ook toen de zustergemeenschap de revolutionaire periode doormaakte. In de 19de eeuw herpositioneerden de zusters zich met succes en in de 20ste eeuw versterkten ze zelfs hun aanwezigheid op het gebied van onderwijs. In 2008 schonk de congregatie haar archieven aan het Rijksarchief. Na inventarisatie zijn ze nu raadpleegbaar in het Rijksarchief Bergen.
Doodslag, fraude, schaking, ambtsmisbruik… wie in het ancien régime voor een zwaar misdrijf werd vervolgd, kon hiervoor gratie vragen aan de vorst. Het Rijksarchief bewaart duizenden pardonbrieven waarin telkens het relaas van het misdrijf omstandig staat opgetekend. Deze brieven bieden een unieke blik op alledaagse lokale geschiedenis. Jammer genoeg zijn deze bronnen nog nauwelijks ontsloten. Het PARDONS-project wil daar verandering in brengen. In dit webinar licht projectmedewerker Gert Gielis, verbonden aan het Algemeen Rijksarchief, de eerste resultaten toe.
In de loop van juli en augustus werd het archief van de kasselrij Ieper overgebracht van het stadsarchief van Ieper naar het Rijksarchief Brugge, waar het vanaf 15 september raadpleegbaar is. Een ware goudmijn voor genealogen en onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de Westhoek.
Het archief van de Rechtbank van eerste aanleg van Antwerpen (correctionele zaken) dat tussen 1939 en 1989 aan het Rijksarchief Antwerpen/Beveren werd overgedragen, is via een nieuwe online inventaris toegankelijk gemaakt voor onderzoek. Cijfers zeggen niet alles, in dit geval echter tonen ze wél het soortelijk gewicht aan van het archiefbestand: maar liefst 426 strekkende meter archief, 41.414 archiefbeschrijvingen en een publicatie die 2.209 pagina’s telt.
De archiefwereld staat aan de vooravond van een revolutie. Op basis van vaak eeuwenoude archieven wordt op verschillende plaatsen de aanzet gegeven voor een hele nieuwe onderzoeksinfrastructuur. Door digitalisering, het werken met vrijwilligers, Citizen Science (burgerwetenschap), de toepassing van artificiële intelligentie en het creëren van doorzoekbare bestanden en databanken wordt steeds meer materiaal beschikbaar. Onderzoeksmogelijkheden worden parallel steeds ruimer. Dergelijke projecten plaatsen we centraal in deze workshop in het Algemeen Rijksarchief in Brussel. Laatste dagen om je aan te melden (tot 7 september)!
Op het slagveld van Waterloo kwamen op 18 juni 1815 minstens 10.000 soldaten om het leven. Archeologen ondervinden nochtans de grootste moeite om lichamen op te graven. In 2012 waren het er bv. slechts twee. Om dit mysterie op te helderen, werkte archivaris Bernard Wilkin, verbonden aan het Rijksarchief Luik, samen met een Duitse confrater, Robin Schäfer, en met een Britse archeoloog van de universiteit van Glasgow, Tony Pollard. Samen hebben ze in het Rijksarchief Louvain-la-Neuve onuitgegeven documenten ontdekt, naast talrijke andere bronnen waarmee kan worden aangetoond dat de gebeenten reeds vanaf 1834 werden opgegraven door landbouwers die op het voormalige slagveld actief waren. De opgegraven stoffelijke resten werden gebruikt in de suikerindustrie, waar ze werden verwerkt tot beenderkool, een belangrijk ingrediënt voor het zuiveren van het sap van vermalen en verwarmde suikerbieten. Het bericht kreeg veel aandacht in de internationale media.
Wanneer je in het ancien régime werd vervolgd voor een ernstig misdrijf (doodslag, schaking, ambtsmisbruik, enzomeer) kon je daarvoor gratie vragen aan de vorst. In de gratiebrief, de officiële akte waarmee de gratie werd verleend, staat het relaas van het misdrijf omstandig opgetekend. Via deze verhalen bieden gratiebrieven een unieke blik op alledaagse lokale geschiedenis. Het Rijksarchief bewaart duizenden gratiebrieven, maar ondanks hun uitzonderlijke historische waarde zijn ze jammer genoeg nog nauwelijks ontsloten en bestudeerd. Het PARDONS-project brengt daar verandering in en maakt gratiebrieven toegankelijk voor onderzoek door ze te digitaliseren, van metadata te voorzien en te transcriberen.
Als je een genealogische opzoeking doet, raak je soms het spoor bijster van één van je voorouders. Misschien vertrok hij of zij wel naar Congo, Burundi of Rwanda? Om dat te weten te komen, kan je nu online een nieuwe databank raadplegen met de persoonlijke dossiers van koloniale agenten en ambtenaren in Burundi, Congo en Rwanda tijdens de jaren 1885-1962.
De naoorlogse geschiedenis van het Bestuur der Volksgezondheid binnen het ministerie van Volksgezondheid is er één van organisatorische uitbreiding, met op de achtergrond een langzame internationalisering van het gezondheidsbeleid. Het Bestuur spitste zich voornamelijk toe op de medische wetenschap en de gezondheidsinspectie (eetwaren, vleeshandel, laboratoria, enz.). Vrijwilliger Marc De Win was jarenlang aan het werk bij ‘Volksgezondheid’ en zette na zijn pensionering zijn expertise in om, begeleid door archivaris Filip Strubbe, drie decennia Volksgezondheid te ontsluiten voor onderzoek.
Op 20 mei vond in Eupen de Dag van de Nieuwste Geschiedenis plaats: place to be voor Belgische historici van de hedendaagse geschiedenis. Dit jaar stond de tweejaarlijkse conferentie in het teken van het thema ‘publieksgeschiedenis’, met presentaties en discussies over de stand van zaken op dit gebied in België en Europa. Publieksgeschiedenis draait in grote lijnen om de omgang met en de valorisatie van geschiedenis buiten de academische wereld. Het spreekt vanzelf dat archieven in het algemeen en het Rijksarchief in het bijzonder daarover een belangrijke stem hebben.
