België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.
Archivarissen van het Rijksarchief zijn samen met enthousiaste vrijwilligers al jaren bezig met de ontsluiting van de procesdossiers van de Raad van Brabant. Hun jongste vrucht is een inventaris die ruim 3.000 procesdossiers van particulieren beschrijft. De processen schetsen een zeer levendig beeld van het dagelijks leven in late 18de eeuw, maar ook voor onderzoek naar de Brabantse Omwenteling bevatten ze een schat aan informatie.
Archieven van gemeenten bieden zeer interessante gegevens voor de lokale geschiedenis. Jammer genoeg werden (en worden!) sommige lokale archieven verwaarloosd, en is heel wat historisch patrimonium verloren gegaan. In Vorst werd enkele jaren geleden een kentering ingezet, waarvan de publicatie van de inventaris van het gemeentearchief het levende bewijs vormt!
Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.
In het Rijksarchief te Brussel wordt meer dan 2 km archief bewaard van honderden notarissen die actief waren in de Brusselse regio tussen de 16de eeuw en ruwweg 1940. Het probleem was echter dat je steeds de naam van de notaris en de datum van de akte moest kennen om iets te kunnen terugvinden over een persoon, een familie, of één van je voorouders. Dankzij de nota’s van Fernand de Jonghe d’Ardoye is daar nu verandering in gekomen.
* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.
Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…
Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!
De (voormalige) provincie Brabant oefende een administratief toezicht uit op de giften en legaten aan kerkfabrieken, burelen van weldadigheid/OCMW’s, gemeenten of hulporganisaties zoals het Rode Kruis. De dossiers over deze giften en legaten vormen geschikt studiemateriaal voor de geschiedenis van het schenken aan en steunen van goede doelen. De analyse ervan door vrijwilligers leverde 3.542 nieuwe namen op in de zoekrobot ‘Zoeken naar Personen’.
Halverwege de 19de eeuw werden alle gemeentelijke wegen en paden geïnventariseerd. Dit gigantisch werk heeft vandaag nog altijd administratief nut. De Atlas die uit deze inventarisatie voortkwam, is een eersterangsbron voor het beslechten van geschillen tussen particulieren en gemeentelijke overheden, maar ook voor de studie van de geschiedenis van de openbare weg en meer in het algemeen van de ruimtelijke ordening. Na de splitsing van de provincie Brabant kwam de betrokken archiefreeks terecht bij drie verschillende bestuurlijke entiteiten.
Pogingen tot oplichting via e-mail, zogenaamde voorschotfraude, zijn helemaal niet zo nieuw als we graag denken. Een projectmedewerker van het IUAP-project 'Justice & Populations: The Belgian Experience in International Perspective, 1795-2015' vond bij het inventariseren van het archief van de gerechtelijke politie van Brussel een staaltje van voorschotfraude terug, op naam van de mysterieuze "Prisonnier espagnol"…
Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...
