Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Subsidies en aankopen van Brabantse gemeenten en Commissies voor Openbare Onderstand (1854-1968)

Texte petit  Texte normal  Texte grand
26/09/2016 - Inventarisatie - Publicaties - Rijksarchief te Brussel

Het archief van de provincie Brabant over subsidies en aankopen van de gemeenten en Commissies voor Openbare Onderstand (de huidige Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn) is geïnventariseerd. De 19 strekkende meter archief, bewaard in het Rijksarchief te Brussel, is een mooie illustratie van de voogdijbevoegdheden van de provincies.

Door de wet van 7 frimaire jaar V (27 november 1796) werd de bijstand aan de behoeftigen van een gemeente aanvankelijk georganiseerd door weldadigheidsburelen. Als basisprincipe gold dat burgers recht hebben op ondersteuning en dat de Staat de plicht heeft hiervoor te zorgen. De Franse Republiek had echter te kampen met financiële moeilijkheden, waardoor het Directoire het bestuur van de weldadigheid en de hospitalen moest toevertrouwen aan de gemeenten, die daartoe eigen middelen en beslissingsmacht, kortom een ruime zelfbeschikking, kregen.

In de gemeenten met hospitalen werd een commissie belast met het bestuur en het beheer van de burgerlijke godshuizen op haar grondgebied. In elke gemeente werd ook een weldadigheidsbureau opgericht dat instond voor de thuiszorg. De bestendige deputatie van de provincie controleerde echter de meeste handelingen die werden gesteld door de gemeentebesturen, zoals bijvoorbeeld gunningen, huurovereenkomsten of speciale kredieten. In die context keurde ze ook de budgetten en gemeenterekeningen goed. De gouverneur vaardigde ambtenaren af om de gemeentekassen en de rekeningen van de openbare instellingen te controleren. De deputatie verstrekte advies aan weldadigheidsinstellingen die subsidies, voorschotten, participaties of andere vormen van tegemoetkoming gaven aan voorzorginstellingen.

De openbare onderstand werd ingericht bij de wet van 10 maart 1925, die in alle gemeenten een fusie beoogde van enerzijds de weldadigheidsburelen en anderzijds de bestuurscommissies van de burgerlijke godshuizen. Samen zouden ze de “Commissies voor Openbare Onderstand” (COO) gaan vormen, die moesten instaan voor thuiszorg, hospitaalverzorging, of de voogdij over vondelingen, verlaten kinderen en behoeftige wezen.

Het archiefbestand bestaat grotendeels uit twee delen: de dossiers over de uitgaven van de commissies voor openbare bijstand enerzijds en deze met de uitgaven van de gemeentebesturen anderzijds. In het eerste geval gaat het bijvoorbeeld over werken voor hospitaalcentra, zoals het oncologisch centrum Bordet & Héger, het Brugmanziekenhuis of het Sint-Pieter-ziekenhuis, kraamklinieken, bejaardentehuizen, jeugdhuizen, weeshuizen, sanatoria, kleuterscholen, sociale woningen. Het tweede type dossiers behandelt werken voor politiecommissariaten, speelpleinen, sportinfrastructuur, bushaltes, feestzalen of de inrichting van de wereldtentoonstelling van 1958.

Inventaris

De (Franstalige) inventaris is enkel beschikbaar in elektronische versie. Klik op de titel om de inventaris (gratis) te downloaden.

ANTOINE François, Inventaire des archives du Gouvernement provincial de Brabant : Subsides des travaux ou achats des communes et des commissions d’assistance publique (1854-1968), Reeks Inventarissen Rijksarchief Brussels Hoofdstedelijk Gewest nr. 72, Publ. Nr. 5624, Brussel, 2016.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement