Dit jaar is het 100 jaar geleden dat Belgische vrouwen aan het politieke leven mochten beginnen deelnemen. Om deze verjaardag te herdenken, heeft Bpost een postzegel uitgegeven over het vrouwenkiesrecht bij gemeenteraadsverkiezingen en meer bepaald over Marie Janson. Verkozen in Sint-Gillis na de gemeenteraadsverkiezingen van 24 april 1921 werd zij in november 1921 de eerste vrouwelijke gecoöpteerd senator. Het Cegesoma werkte mee aan de uitgifte van deze postzegel.
“Vrouwen hebben al een lange strijd moeten voeren in de politiek,” benadrukt Chantal Kesteloot, verantwoordelijke voor publieksgeschiedenis bij het CegeSoma (Rijksarchief). “In 1921 mochten ze voor het eerst stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Al moesten ze daarvoor wel aan morele criteria voldoen: prostituees en overspelige vrouwen kregen bijvoorbeeld geen stemrecht. Morele criteria die nooit op mannen werden toegepast. En hoewel meer dan de helft van de kiezers uit vrouwen bestond, was toch maar 1 procent van de effectief verkozenen een vrouw. De gemeenteraadsverkiezingen dienden als test: het duurde nog tot 1948 voor vrouwen ook voor het parlement mochten stemmen. Nu pas, 100 jaar later, hebben we in België een vrouwelijke voorzitter voor zowel de Kamer als de Senaat. En nog is de strijd niet gestreden: grote steden in België hebben nog altijd geen vrouwelijke burgemeesters.”
(Bron: Vrouwen winnen sinds 1921 stilaan terrein op de Belgische politieke kaart - Philanews 02-2021)
Onder de weinige vrouwen die in 1921 werden verkozen, bevond zich Marie Janson (1873-1960). Ze nam zitting in de gemeenteraad van Sint-Gillis. En na de parlementsverkiezingen van 20 november 1921 werd zij de eerste vrouwelijke gecoöpteerde senator. Ze trad op 27 december 1921 toe tot de Senaat.
Om deze dubbele historische mijlpaal te herdenken, gaf Bpost op 14 juni 2021 een postzegel uit over Marie Janson. Het Cegesoma leverde een inhoudelijke bijdrage voor deze uitgave. De postzegel in beperkte oplage is te koop in alle Belgische postkantoren.
Marie Janson gaf haar liefde voor de politiek door aan een van haar zonen, Paul-Henri Spaak, die premier, minister van Buitenlandse Zaken en vervolgens secretaris-generaal van de NAVO werd. Haar kleindochter Antoinette Spaak werd de eerste vrouwelijke partijvoorzitter in België. De broer van Marie Janson, Paul-Emile Janson, was eerste minister van november 1937 tot mei 1938. In oktober 1943 door de Duitsers gearresteerd, stierf hij in Buchenwald in maart 1944.
Lees meer
- Vrouwen winnen sinds 1921 stilaan terrein op de Belgische politieke kaart - Gelimiteerde postzegeluitgifte 9 (Philanews 02-2021)
- 1921: eerste vrouwelijk parlementslid, eerste vrouwelijk parlementslid (Portret van Marie Janson op de website van de Senaat)
- Archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Neerlegging 1993. Verkiezingszaken (ca. 1834-1967)
- Benoemingsdossiers burgemeesters uit de periode 1919-1971
- Ministerie van Binnenlandse Zaken. Overzicht van de koninklijke besluiten neergelegd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Provincie- en gemeentezaken, burgerwacht en militie, benoemingen)
- De notulen van de ministerraad staan online!
