Het archief van de weldadigheidsinstellingen uit de periode 1831-1881 (Ministerie van Justitie, Bestuur van de erediensten en weldadigheidsinstellingen) is ontsloten. Het archief, bewaard in het Algemeen Rijksarchief, bevat onder meer enquêtes en statistieken over armoede en weldadigheid in de 19de eeuw, evenals dossiers over de emigratie van armen en ex-gevangenen naar de Verenigde Staten.
Het centrale Weldadigheidsbestuur hield toezicht op de lokale burelen van weldadigheid en de burgerlijke godshuizen (instellingen op gemeentelijk niveau). In 1925 werd een hergroepering doorgevoerd en zagen de Commissies van Openbare Onderstand het levenslicht (de voorlopers van de huidige OCMW’s).
Opmerkelijk in het archief van het Weldadigheidsbestuur zijn de resultaten van de grote armoede-enquête van 1858. Alle Belgische gemeenten ontvingen destijds een enquête die peilde naar het aantal armen, de reden van die armoede, de bijstandsmiddelen die werden ingezet, enz. De antwoorden op al deze vragen bieden een volledig overzicht van de sociale situatie in honderden kleine en grote gemeenten in België.
De 14 meter archief bevat ook:
- dossiers over armen die rond 1850 door de Belgische overheid werden aangemoedigd om te emigreren naar de Amerikaanse Far-West
- individuele dossiers over de toestand en eventuele uitwijzing van Franse en Nederlandse armen die in België werden onderhouden
- individuele dossiers over de toestand en de terugkeer van Belgische armen die in Frankrijk en Nederland verbleven
- …
De inventaris
De inventaris is in papieren versie te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief en kan gratis worden gedownload in pdf-formaat.
BAILLY Hippolyte, Inventaire des archives du Ministère de la Justice : Direction des cultes et établissements de bienfaisance: Bienfaisance (1831-1881), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief 574, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2014.
Publicatie 5413, € 4,00 (+ eventuele verzendingskosten).
Leestip
