Een belangrijk blok van het archief van de rechtbank van eerste aanleg van Veurne, bewaard in het Rijksarchief Brugge, is recent geïnventariseerd. De reeks vonnissen met betrekking tot de inschrijving van overlijdensakten geeft een gezicht aan vele slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. De stukken over echtscheidingen, verkopen van onroerende goederen, onbekwaamheidsverklaringen van geesteszieken, … vormen daarnaast een goudmijn voor genealogisch, rechtshistorisch en sociaalhistorisch onderzoek.
Over het belang van registratie
In 1919 ontving de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg van Veurne een verzoekschrift van barones Alice Rosalie Adolphine Nothomb. De barones verklaarde in dit document dat haar echtgenoot, graaf Henri François Marie d’Oultremont, in 1914 majoor was in het eerste regiment grenadiers.
Op 22 oktober van dat jaar had het bataljon van d’Oultremont de Duitse troepen aangevallen die bij het gehucht Tervate de IJzer waren overgestoken. Tijdens deze aanval werd de graaf dodelijk getroffen door een vijandelijke kogel. De drie grenadiers die het lijk van hun majoor van het slagveld wilden halen, werden eveneens gedood.
Aangezien de Belgische soldaten zich kort nadien halsoverkop en met zware verliezen hadden moeten terugtrekken, bleef het stoffelijk overschot van graaf d’Oultremont uiteindelijk achter op het terrein. Latere pogingen om het lijk terug te vinden waren telkens vruchteloos gebleken. Hoewel de graaf in 1915 postuum tot officier in de Leopoldsorde werd benoemd, had niemand het noodzakelijk gevonden om een officiële overlijdensakte op te stellen. Aangezien ze hierdoor de erfenis van haar echtgenoot niet kon afhandelen en de voogdij over haar minderjarige kinderen niet kon regelen, verzocht de weduwe van de graaf dat de rechtbank door middel van een vonnis zou bepalen dat zijn overlijden zou worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van hun woonplaats Elsene of een andere gemeente. Nadat de procureur des Konings een positief advies had verleend, bepaalde de rechtbank op 13 september 1919 dat het overlijden van graaf d’Oultremont geregistreerd diende te worden in de registers van de burgerlijke stand van Stuivekenskerke.
Op 20 oktober 1914, twee dagen voor de dood van majoor d’Oultremont, sloeg een obus in op de woning van de 69-jarige hovenier Livinus Ghewy in Lombardsijde. Zijn zoon Isidoor, die zich op dat moment in het huis bevond, kwam ten gevolge van deze inslag om het leven. Vier dagen later werd de man begraven op een stuk land tegenover het lokale nonnenklooster. Pas in maart 1917 ging de rechtbank van eerste aanleg van Veurne, die op dat moment in De Panne zetelde, op verzoek van de procureur des Konings over tot het verzamelen van het nodige bewijs om de dood van Isidoor Ghewy vast te stellen.
Graaf Henri François Marie d’Oultremont en Isidoor Ghewy zijn slechts twee van de talloze slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog van wie de overlijdens ten gevolge van de oorlogsomstandigheden pas jaren na hun dood officieel werden geregistreerd.
Het archief van de rechtbank van eerste aanleg van Veurne bevat dan ook honderden verzoekschriften en vonnissen met betrekking tot de registratie van overlijdens van personen die tijdens de oorlog aan en rond het IJzerfront aan hun einde waren gekomen.
Het archief: onderzoeksmogelijkheden en raadplegingsmodaliteiten
Deze documenten maken deel uit van een omvangrijke reeks vonnissen op verzoekschrift over de inschrijving van geboorte- en overlijdensakten, die in 2020 samen met ander archief van de burgerlijke rechtbank van Veurne uit de periode 1899-1986 werd overgedragen aan het Rijksarchief Brugge.
Het archiefbestand in kwestie, dat ook grote aantallen stukken over echtscheidingen, verkopen van onroerende goederen en onbekwaamheidsverklaringen van geesteszieken bevat, werd onlangs geïnventariseerd en vormt een ware goudmijn voor genealogisch, rechtshistorisch en sociaalhistorisch onderzoek.
Let op: een groot deel van de documenten die in de inventaris worden beschreven, is nog niet vrij raadpleegbaar. Lees hier meer over de raadplegingsmodaliteiten.
De inventaris
De inventaris is enkel raadpleegbaar via onze online zoekomgeving. Klik op de titel om de inventaris te raadplegen.
Leestips
