Een jaar geleden werd het vrijwilligersluik van het PARDONS-project opgestart. Vrijwilligers helpen bij de ontsluiting van de omvangrijke reeksen gratiebrieven die het Rijksarchief bewaart. In de eerste fase richt het project zich op de gratiebrieven uit het hertogdom Brabant. Alle 2.601 brieven in kwestie zijn nu verzameld in een databank, die zal toelaten om specifieke brieven op te zoeken op locatie of persoonsnaam. De eerste 100 namen zijn al ingevoerd in de online zoekomgeving!
De gratiebrieven uit het hertogdom Brabant zijn terug te vinden in een reeks interessante registers van de Brabantse Rekenkamer. De 26 registers zijn gedigitaliseerd en online beschikbaar. Alle gratiebrieven in deze registers, waarin allerlei gunsten van de vorst zoals legitimaties, privileges en octrooien werden gekopieerd, zijn inmiddels geïdentificeerd en werden geïndexeerd in een werkdatabank. Die laat toe om specifieke brieven op te zoeken op locatie of persoonsnaam en deze snel terug te vinden in de gedigitaliseerde registers.
In totaal werden 2.601 gratiebrieven uit de periode 1446-1659 opgenomen. Alle cases hebben betrekking op het hertogdom Brabant, inclusief Maastricht, de landen van Overmaas en het hertogdom Limburg. Van bijna driekwart van de mensen die gratie vroegen, kennen we de plaats van herkomst. Als dat niet het geval is, staat meestal de plaats van het misdrijf opgegeven. Stedelingen zijn goed vertegenwoordigd, met vooral brieven over Antwerpen (17%), Brussel (10%) en Leuven (3%). Maar gratie (dat betekende dus ook: toegang tot de vorst) was zeker niet uitsluitend voor stedelingen weggelegd. Ruim de helft van de brieven betreft mensen van buiten de stad. Zo’n 85% is opgesteld in het Diets/Nederlands. In de komende maanden zullen de onderzoekers van het project deze gegevens verder analyseren. In een latere fase wordt de dataset uitgebreid met meer categorieën (sociale achtergrond, type misdrijf, strafmaat…).
Op de website van het PARDONS-project kan je nu al 100 namen terugvinden van Brabantse supplianten van wie de gehonoreerde gratiebrieven zijn geregistreerd door de Brabantse Rekenkamer. De komende tijd wordt het aantal namen verder uitgebreid. Deze persoonsnamen zullen eveneens geïntegreerd worden in de zoekrobot ‘Zoeken naar personen’. Naast namen vind je in de databank een overzicht van alle locaties (de herkomstplaats van de verzoekers en/of de plaats van het misdrijf). Zo kan je vlot nagaan of er gratiebrieven uit je eigen dorp, stad of streek bewaard zijn.
Vrijwilligers transcribeerden in het afgelopen jaar al ruim 250 gratiebrieven. Een selectie daarvan kan je lezen op de projectwebsite. De ingestuurde transcripties worden momenteel gecorrigeerd en ingevoerd in Transkribus. Later dit jaar wordt een tekstherkenningsmodel publiek gemaakt dat op basis van deze transcripties is getraind. Daarnaast gaan we dit voorjaar ook aan de slag met gratiebrieven uit het graafschap Vlaanderen. Het team zal over deze volgende fase van het project een nieuw webinar organiseren. Wordt vervolgd!
Lees meer