Na een grondige renovatie en de bouw van een uitbreiding werd het vernieuwde Rijksarchief Aarlen op maandag 28 maart 2022 officieel ingehuldigd, in aanwezigheid van Mathieu Michel, staatssecretaris bevoegd voor de Regie der Gebouwen, en Katia Dewulf, adviseur van staatssecretaris Thomas Dermine, bevoegd voor Wetenschapsbeleid. Dankzij de werkzaamheden van de voorbije jaren werd de opslagcapaciteit verdubbeld. Ongeveer 800 meter van de archieven van de FOD Financiën en bijna 700 meter van de Luxemburgse dossiers over oorlogsschade aan particuliere eigendommen zijn intussen al overgebracht naar de (ver)nieuw(d)e archiefmagazijnen. Op zaterdag 2 april 2022 is het aan het publiek om een kijkje te gaan nemen achter de schermen van het Rijksarchief Aarlen!
“De herinneringen van de Staat bewaren, is de basis leggen van onze gemeenschappelijke geschiedenis en tegelijkertijd het wetenschappelijk werk van onze onderzoekers valoriseren. Naast dit onschatbaar aspect, is het ook de gelegenheid om de energieprestaties te verbeteren van de openbare infrastructuren. Hiervoor werd 8,7 miljoen euro geïnvesteerd door de Regie der Gebouwen”, zegt Mathieu Michel, staatssecretaris voor Digitalisering, bevoegd voor Administratieve Vereenvoudiging, Privacy en de Regie der Gebouwen.
“Er werd een opslagplaats voor het Rijksarchief opgericht in Aarlen bij koninklijk besluit in 1849. De afgelopen 175 jaar zijn de collecties aanzienlijk gegroeid en zijn de technieken en middelen sterk geëvolueerd. Het complex dat we vandaag met plezier mogen inhuldigen, moet mogelijk maken te voldoen aan de opdrachten van het Rijksarchief voor minstens de komende 30 jaar. Het Rijksarchief heeft trouwens een belangrijke rol te spelen in de digitale overgang van onze openbare besturen,” zegt Thomas Dermine, staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen, bevoegd voor Wetenschapsbeleid.
“We zijn verheugd dat we dit nieuwe complex eindelijk officieel kunnen openen nu de gezondheidssituatie het toelaat. De werken, die eind 2020 werden afgerond, hebben het niet alleen mogelijk gemaakt om de archiveringscapaciteit te verdubbelen, maar ook om het Rijksarchief een volledig gerenoveerd en modern complex ter beschikking te stellen dat nu beantwoordt aan de eisen van het beroep en van het publiek. Bovendien was de duurzame aard van dit project van essentieel belang voor de Regie der Gebouwen om bij te kunnen dragen aan de energiebesparingen en haar CO2-afdruk te beperken”, voegt Laurent Vrijdaghs, administrateur-generaal van de Regie der Gebouwen, hieraan toe.
“Sinds meer dan tien jaar was de opslagplaats van Aarlen verzadigd. Dankzij deze uitbreiding en renovatie, met een opslagcapaciteit van meer dan 40 kilometer, kan het Rijksarchief weer gerust verdergaan met de groei van zijn bestanden en collecties. We hebben bijvoorbeeld recent 800 meter archief van de FOD Financiën overgebracht en ongeveer 700 meter aan dossiers van Luxemburg over de oorlogsschade aan privégoederen”, aldus Karel Velle, algemeen rijksarchivaris.
Een project in twee fasen
Tijdens de eerste fase werd een uitbreiding gebouwd die voornamelijk bestaat uit opslagruimtes en onthaalruimtes voor het publiek: leeszaal, tijdelijke tentoonstellingszaal, enz. Dit nieuwe gebouw waarvan de structuur uit beton bestaat, heeft een totale oppervlakte van 4.631 m², verdeeld over 5 verdiepingen. Hierdoor biedt het gebouw ruimte voor 20 kilometer aan documenten in specifieke klimaatomstandigheden en met een beveiligde toegang.
Tijdens de tweede fase stond de grondige renovatie van het bestaande gebouw op het programma, dat voornamelijk archiefmagazijnen en lokalen voor het personeel omvat. De oppervlakte hiervan bedraagt 4.403 m². De verschillende werken in dit oude gebouw omvatten onder andere een volledige asbestsanering en de reorganisatie en renovatie van de lokalen voor het personeel.
Om het oude gerenoveerde gebouw te verbinden met het nieuwe bijgebouw en een vlotte circulatie te verzekeren, werd een volume opgericht tussen de twee gebouwen. Dit volume omvat een trappenhuis en een lift voor zowel het personeel als de bezoekers. Het totale project vertegenwoordigt een investering van ongeveer 8,7 miljoen euro en liep van april 2017 tot oktober 2020.
Een duurzaam project
In elke fase van het project werden speciale technieken toegepast om het energieverbruik en de CO2-afdruk van het nieuwe complex te beperken.
De nieuwbouw is een energiebesparend gebouw met een hoog isolatieniveau. Het verwarmingssysteem wordt er tot stand gebracht door een warmtepomp met verticale geothermische sonde. Die warmtepomp wordt gevoed door fotovoltaïsche panelen en verzekert de warmwaterproductie die nodig is om de verschillende ventilo-convectoren van de uitbreiding te voeden. Ze maakt het mogelijk om gratis groene energie te recupereren die opgeslagen zit in de bodem om de uitbreiding in de winter te verwarmen en in de zomer af te koelen via geocooling.
Tegelijk met deze nieuwbouw werd er een stormbekken geplaatst om als buffer te dienen in geval van hevige regen en de risico’s op hoge waterstanden van de Semois te beperken. Er werd ook een waterreservoir van 20 m³ ingegraven achteraan het gebouw voor alle sanitaire voorzieningen van de uitbreiding, maar ook voor de adiabatische wisselaar van de ventilatiegroep, waardoor het mogelijk is om een “gratis” verfrissing te verwezenlijken van de ventilatielucht tijdens de zomermaanden.
Wat betreft het oude gebouw werd het omhulsel volledig geïsoleerd en werden alle ramen vervangen. Er werd ook een nieuwe ventilatiegroep geplaatst om een betere controle mogelijk te maken van de klimaatomstandigheden, specifiek voor de bewaring van de archieven.
Continuïteit van de diensten
Aangezien de werken in twee fasen plaatsvonden, kon de continuïteit van de dienstverlening van het Rijkarchief steeds gewaarborgd worden. De nieuwe leeszaal is sinds juli 2019 open voor het publiek.
Het Rijksarchief Aarlen is als federale wetenschappelijke instelling belast met de uitvoering van de federale wetgeving. Het Rijksarchief Aarlen verwerft en beheert openbare archieven die ouder zijn dan 30 jaar (archief van de gerechtshoven en rechtbanken, van de openbare besturen, enz.), notariële archieven, alsook archieven van de privésector en particulieren die gevestigd, woonachtig zijn of geweest zijn in de provincie Luxemburg: ondernemingen, politici, verenigingen, vennootschappen, invloedrijke families, enz., die een belangrijke maatschappelijke rol hebben gespeeld, kortom. De archiefbestanden en collecties die bewaard worden in het Rijksarchief Aarlen zijn talrijk en zijn verspreid over verschillende eeuwen. Je vindt er de archieven van de ministers Joseph Michel, Jean-Pol Poncelet, Charles-Ferdinand Nothomb, Maurice Brasseur, van kerkelijke instellingen zoals de abdij van Orval, kaarten en plannen, enz.
Het oudste document dat er bewaard wordt, dateert van 1070 en maakt deel uit van het belangwekkende archiefbestand van de benedictijner abdij van Sint-Hubert.
Elk jaar breiden de archiefbestanden en verzamelingen van het Rijksarchief verder uit. Onderzoekers, genealogen, historici, gepassioneerde heemkundigen, enz. kunnen in de leeszaal talrijke archiefdocumenten raadplegen, zowel op papier als digitaal.
Rondleidingen op 2 april 2022
Op zaterdag 2 april 2022 opent het Rijksarchief Aarlen zijn deuren voor het publiek, met rondleidingen om 10.30u, 13.30u en 15u). Wie wil, kan ter plaatse ook een initiatie in stamboomonderzoek krijgen. Laat ons via email weten of je erbij bent, en welke rondleiding je wil volgen. Lees meer over deze opendeurdag.
Fotoreportage
Bekijk de foto's van de officiële inhuldiging op 28 maart via onze Facebookpagina.
