In 2013 werd de inventaris van een eerste reeks van 1.600 procesdossiers van de ‘soevereine’ schepenbank van Luik ontsloten. De dossiers beslaan bijna drie eeuwen (1529-1794) en bieden tal van onderzoeksmogelijkheden.
De schepenbank van Luik was de belangrijkste rechtbank in het Prinsbisdom en beschikte over een uitgebreide jurisdictie, vergelijkbaar met deze van de Grote Raad van Mechelen ten tijde van de Spaanse en later Oostenrijkse Nederlanden. De soevereine rechtbank van Luik was immers niet alleen bevoegd voor burgerlijke en strafrechtelijke zaken in eerste aanleg, maar ook als hof van beroep en van revisie voor het hele prinsdom.
Ondanks de verwoestingen aangericht door het bombardement van december 1944 gaat het nog steeds over een indrukwekkend archiefbestand: de procesdossiers alleen al vertegenwoordigen een volume van 200 strekkende meter. De inventaris van een eerste reeks van 1600 procesdossiers is zopas verschenen.
Het archief is in de eerste plaats van belang voor wie de geschiedenis bestudeert van het recht, van de instellingen, de rechtspraak en de criminaliteit. Maar ook wie onderzoek doet over de socio-economische geschiedenis (handelsgeschillen), over het leefmilieu (zaken van overlast) of over de geschiedenis van het onroerend erfgoed (beschrijving van gebouwen naar aanleiding van geschillen rond eigendom, gemene eigendom, huur, enz.) vindt zeker zijn gading. De politieke geschiedenis komt eveneens aan bod: de procesdossiers werpen immers nieuw licht op de gebeurtenissen van de Luikse Omwenteling. Occasioneel behandelen de dossiers ook thema’s uit de kunstgeschiedenis, zoals bijvoorbeeld het geschil tussen schilder Léonard Defrance en een Parijs kunsthandelaar.
De grootste uitdaging bij de bewerking van dit soort archieven is natuurlijk de grote verscheidenheid: de procesdossiers vormen een nuttige historische bron voor de studie van de meest diverse onderwerpen, maar niet zozeer als hoofdbron dan wel als aanvulling op andere documenten. De publicatie van de inventaris in PDF-formaat en zijn integratie in de zoekrobot zullen het onderzoek zeker een duwtje in de rug geven…
De inventaris is te koop in de shop van het Algemeen Rijksarchief, kan worden besteld via publicat@arch.be en is gratis online beschikbaar.
DUBOIS Sébastien, Inventaire des archives de la Souveraine Justice des Échevins de Liège : Dossiers de procès civils 1re série (n° 1-1600) (1529) 1578-1794, Inventarissen van het Rijksarchief te Luik 125, publicatienummer 5215, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2013, € 8,00 + eventuele verzendingskosten.
