Tijdens deze studiedag in het Rijksarchief Leuven verkennen we de dynamiek van het Vlaams-Brabantse vestinglandschap van de middeleeuwen tot midden 19de eeuw. Experten gidsen je door de geschiedenis van fortificatie en langs innovatieve digitalisatiemethoden van historische bronnen. Enkele gevalstudies – van de donjon in Meise tot de vestingstad Zoutleeuw – belichten praktijken van onderzoek, restauratie en ontsluiting van bouwkundige relicten, landschappelijke reliëfvormen en archeologisch bodemarchief. We sluiten af met inzichten rond het duurzaam herstel, onderhoud en valorisatie van versterkt erfgoed binnen huidige maatschappelijke uitdagingen.

 

Programma

• 10.00 uur
  Verwelkoming
• 10.15 uur
  Van hameiden tot verdedigingslinies: een overzicht van zeven eeuwen verdediging van steden en plaatsen in Brabant
  Piet Lombaerde (burgerlijk ingenieur architect, doctor in de Stedenbouw en Ruimtelijke ordening, em. hoogleraar aan Universiteit Antwerpen in de geschiedenis van de architectuur, stedenbouw en militaire architectuur)
• 11.00 uur
  Hoe bouw je Een ‘teletijdmachine’ voor versterkt erfgoed? Casestudies Lillo en Herentals
  Iason Jongepier (geograaf en doctor in de geschiedenis, docent aan Universiteit Antwerpen en onderzoeker bij het Rijksarchief)
• 11.45 uur
  Vragen en debat
• 12.00 uur
  Broodjeslunch
• 13.15 uur
  Donjons en abdijen als steunpunten van de macht
  Dirk Geeroms (architect, expert op het vlak van historische restauraties van kloosters, kerken en kastelen)
• 13.45 uur
  Herover vestingstad Zoutleeuw
  Marijke Wouters (coördinator en erfgoedconsulent archeologie IOED Zuid-Hageland)
• 14.15 uur
  Versterk de omgeving
  Wim Debaene (overkoepelend projectmedewerker voor alle Antwerpse Regionale Landschappen en coördinator van het Europese Interreg project 'Recapture the Fortress Cities')
• 14.45 uur
  Vragen en debat
• 15.00 uur
  Einde

Sprekers

Piet Lombaerde is emeritus-hoogleraar architectuurtheorie van Universiteit Antwerpen. Als gastprofessor aan de UA is hij titularis van de cursus ‘duurzaamheid en militaire architectuur’. Hij is series editor van de internationale reeksen Architectura Moderna en Painted Architecture (Brepols Publishers, Turnhout). Curator van verschillende tentoonstellingen over de geschiedenis van de vesting- en stedenbouw. Auteur van een 200-tal publicaties, waarvan een aantal over vestingbouw in de Nederlanden, meer bepaald Antwerpen.

Iason Jongepier is als tenure track docent/werkleider binnen het FED-tWIN DIGHIMAPS-project verbonden aan Universiteit Antwerpen (Departement Geschiedenis) en het Rijksarchief. DIGHIMAPS (Digital Maps and Archives - Activating Cartographic Collections in a Digital World) onderzoekt het potentieel van digitale cartografische collecties als sleutel tot het ontsluiten van een nieuw digitaal universum waarin ruimte een nieuwe manier biedt om archiefgegevens en -collecties te organiseren, doorzoeken, analyseren en visualiseren. Tegelijkertijd is hij als Spatial Humanities expert betrokken bij onderzoeksprojecten zoals de Antwerp Time Machine, DiplomatiCon en CLARIAH-VL.

Dirk Geeroms is architect, bijkomend opgeleid in restauratietechnieken. Hij heeft uitgebreide ervaring in de restauratie en conservatie van religieus erfgoed (kerken en kloosters Nieuwenrode en Borluut Gent), versterkt erfgoed (donjons Londerzeel, Oppem en Laarne) en seculier erfgoed (gildenhuizen aan de Brusselse Grote Markt, herenhuizen te Mechelen en Gent).

Marijke Wouters is archeologe (KU Leuven). Na het uitvoeren van uiteenlopende archeologische projecten en opdrachten werkte ze van 2006 tot 2020 als erfgoedconsulent bouwkunde bij het agentschap Onroerend Erfgoed. Sinds 2020 is ze erfgoedconsulent archeologie bij de IOED Zuid-Hageland, waar ze heden ook de coördinatorrol op zich neemt.

Wim Debaene is sinds 2004 werkzaam als landschapsarchitect en stedenbouwkundige en heeft ervaring opgebouwd bij het ontwerp- en stedenbouwkundig bureau Stramien. Hij is sinds 2017 overkoepelende projectmedewerker bij de vier Antwerpse Regionale Landschappen in Vlaanderen. Binnen deze samenwerking is hij onder andere coördinator van een Europees project over de toekomstige uitdagingen voor vestingerfgoed, Recapture the Fortress Cities (RFC). In Vlaanderen focust het project zich op de forten en stadsomwallingen in Mechelen, Lier, Herentals, Dendermonde, Lillo en Zandvliet met regionale bijeenkomsten in elke stad. De succesvolle samenwerking heeft geleid tot de opstart van een samenwerking tussen Vlaamse vestingsteden.

Meld je aan

• Deelname is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt.
• Laat ons via deze link weten of je erbij bent.

Organisatie en contact

Deze studiedag is een organisatie van de provincie Vlaams-Brabant en het Rijksarchief Leuven.

Vragen? Contacteer de Dienst Erfgoed van de provincie Vlaams-Brabant (tel. 016-26 74 76, erfgoed@vlaamsbrabant.be, beleidsverantwoordelijke: Tom Dehaene) of het Rijksarchief Leuven (tel. 016-31 49 54, rijksarchief.leuven@arch.be).