De voorbije jaren heeft het Hof van assisen van Luik heel wat archief overgebracht naar het Rijksarchief te Luik. Deze bijzonder rijke archieven zijn nu geïnventariseerd en ontsloten voor onderzoek. Stukken ouder dan 100 jaar zijn vrij raadpleegbaar.
In 1796 werd de “criminele rechtbank” van het Ourthedepartement opgericht. Ze moest uitspraken doen over misdrijven die waren onderworpen aan “pijnlijke of onterende straffen”. De wetten van 18 pluviôse jaar IX (7 februari 1801) en 23 floréal jaar X (13 mei 1802) leidden tot de oprichting van een speciale criminele rechtbank voor de beteugeling van roofovervallen en schriftvervalsing. Op 28 floréal jaar XII (18 mei 1804) kregen de criminele rechtbanken de naam “hoven voor criminele rechtspraak” en de speciale criminele rechtbanken werden “hoven voor speciale criminele rechtspraak”. Vonnissen werden vanaf dan “arresten” genoemd.
De invoering van het Wetboek van strafvordering in november-december 1808 en de toepassing van de wet van 20 april 1810 over de grondige reorganisatie van de rechterlijke orde en het bestuur van justitie, betekenden een ware revolutie in het rechtswezen. De hoven voor criminele rechtspraak werden vervangen door niet-permanente assisenhoven die trimestrieel werden samengesteld.
Het Rijksarchief te Luik bewaart de vonnissen en arresten van de Criminele rechtbank en van het Hof van assisen van 1796 tot 1994. Archivaris Bernard Wilkin stelde een analytische inventaris op van meer dan 350 bladzijden waarin alle behandelde zaken gedetailleerd worden beschreven. Dankzij deze inventaris kan beter dan ooit inzicht worden verworven in de werking van de rechtspraak in het Luikse. De inventaris geeft ook informatie over de economische, sociale en culturele geschiedenis van de provincie. Er wordt onder meer verwezen naar beruchte zaken zoals die van “weduwe Becker”. Misdaden die de voorbije honderd jaar werden gepleegd, worden “geïllustreerd” aan de hand van foto’s en plattegronden.
Raadplegingsvoorwaarden
Wil je archiefstukken raadplegen die jonger zijn dan 100 jaar? Dan moet je toestemming vragen aan de bevoegde procureur-generaal.
Stukken ouder dan 100 jaar zijn vrij raadpleegbaar.
De inventaris
De inventaris is (binnenkort, als onze drukkerij weer operationeel is) in papieren versie voor € 14,00 te koop in het Rijksarchief te Luik, in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of kan besteld worden via publicat@arch.be. Je kan de inventaris ook gratis downloaden in pdf-formaat via onze webshop.
- WILKIN Bernard, Inventaire des archives de la Cour d’assises de Liège (1794-1994), Reeks Inventarissen Rijksarchief te Luik nr. 163, publicatienummer 6072, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2020, € 14,00 (ter perse).
Tips voor verder onderzoek
- GODINAS Julie, Inventaire des archives de la cour d’assises de Namur et prédécesseurs en droit 1796-1990, reeks Inventarissen Rijksarchief te Namen nr. 73, publicatienr. 5049, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2011, € 7,00.
- HONNORÉ Laurent, Inventaire des archives de la Cour d’assises du Hainaut et de ses prédécesseurs en droit (1792-1987), reeks Inventarissen Rijksarchief te Bergen nr. 143, publicatienr. 5800, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2017, € 13,00.
- VANHEULE Katrin et WILKIN Bernard, Inventaire des archives de la Cour d’assises de Verviers (1918-1921), reeks Inventarissen Rijksarchief te Luik nr. 167, publicatienr. 6130, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2020 (gratis - alleen elektronisch beschikbaar).
