Het bronnenmateriaal dat in het Rijksarchief wordt bewaard, bevat een schat aan informatie voor genealogisch en (lokaal) historisch onderzoek. Na het succes van een eerste lessenreeks over 19de-eeuws archief in 2018-2019 gaan we nu aan de slag met materiaal van vóór de Franse Revolutie. Daarbij komen heel wat documenten aan bod die al online beschikbaar zijn. Tijdens de workshops geeft een medewerker van het Rijksarchief je telkens praktische informatie voor het gebruik van het bronnentype in kwestie.

Hoe ontstonden de documenten en wat was de historische context waar je rekening mee moet houden? Welke informatie kun je er vinden? Hoe moet je er historische kritiek op toepassen? Daarnaast krijg je voorbeelden van onderzoeksvragen en kun je het bronnenmateriaal zelf ook doornemen. Je krijgt een zicht op hoe je de besproken soort bron kan gebruiken voor je eigen lokale of familiegeschiedenis. De workshopreeks richt zich op lokale erfgoedorganisaties en individuele geïnteresseerden die een basiskennis over de bronnen in kwestie willen verwerven.

Dit is de tweede proefeditie. We organiseerden reeds een reeks in het Rijksarchief van Leuven. Als deze editie evengoed succesvol blijkt, wordt de reeks herhaald in de andere provincies.

1. Gerechtelijk archief van schepenbanken, leenhoven en justitieraden (Joke Verfaillie en Kaat Cappelle) – 14 oktober 2022

Niet alleen lokale en regionale (schepenbanken, leenhoven e.d.), maar ook gewestelijke instellingen zoals justitieraden hadden een bijzonder breed takenpakket. Zo stonden ze allemaal, elk op hun manier, in voor rechtspraak tijdens het Ancien Régime. Dat leverde ons omvangrijke en bijzonder interessante archieven op die met behulp van de bestaande inventarissen niet altijd gemakkelijk te doorgronden zijn, maar die – mits enige extra inspanning – toch hun schatten prijs geven. Je krijgt de nodige juridische en archieftechnische bagage, en de boeiende wereld van conflicten gaat voor je open.

2. Landmeterskaarten (Iason Jongepier) – 21 oktober 2022

Vanaf de vroegmoderne tijd produceerden landmeters grote hoeveelheden kaarten in opdracht van kerkelijke instellingen, adellijke families en andere archiefvormers. Ca. 150.000 (landmeters)kaarten uit de omvangrijke collecties van het Rijksarchief werden de voorbije jaren online raadpleegbaar. Wat zijn de onderzoeksmogelijkheden van deze – tot de verbeelding sprekende – bronnen? Hoe voorkom je interpretatiefouten?

3. Professieregisters en andere bronnen voor het vinden van kloosterlingen in archieven van religieuze instellingen (Annelies Somers) – 28 oktober 2022

Parochieregisters zijn algemeen bekend, maar ook in diverse andere bronnen werden namen van personen systematisch geregistreerd. Vooral in de archieven van kloosters en abdijen zijn rijke bronnen bewaard die toelaten om niet alleen individuele personen, maar eveneens religieuze gemeenschappen in hun totaliteit te bestuderen. Ook voor vele genealogen ongetwijfeld een onbekend onderzoekspotentieel.

4. Stadsrekeningen (Hendrik Callewier) – 18 november 2022

Doorwinterde historici en heemkundigen weten al langer dat stadsrekeningen een schat aan informatie bevatten over de meest uiteenlopende onderwerpen. Sinds 2020 staan bijna 10.000 middeleeuwse en vroegmoderne -stadsrekeningen online. Hoe kunnen deze bronnen op een efficiënte manier bevraagd worden? Hoe kan je je weg vinden in rubrieken van inkomsten en uitgaven?

Praktisch

• Meer info over de deelnameprijs en de inschrijvingen op de website van Histories, partner van deze lessenreeks, of rechtstreeks bij Hendrik Vandeginste (hendrik.vandeginste@historiesvzw.be / 0495 56 12 44).