De “erfgoedwetenschap” kent momenteel een hoge vlucht. Dit onderzoeksdomein wil een dialoog bewerkstelligen tussen de mens- en de natuurwetenschappen om ons beter inzicht te verschaffen in erfgoedobjecten. Tevens kan zo worden gezorgd voor een betere langetermijnbewaring van deze voorwerpen, via geperfectioneerde restauratie- en bewaringstechnieken. Hoewel de activiteiten binnen deze sector zich veelal nog toespitsen op indrukwekkende kunstzinnige producties komen toch ook meer en meer nieuwe objecten in aanmerking voor onderzoek. Middeleeuws geschreven materiaal is er daar één van. Sinds een tiental jaren wordt almaar meer onderzoek gedaan naar de inkten die werden gebruikt op oorkonden en handschriften, naar de dragers zoals perkament of papyrus, of naar de artefacten die verbonden waren aan middeleeuwse documenten (zegels en zegelmatrijzen bijvoorbeeld), om zo onze kennis over de middeleeuwse schriftelijke producten grondig te vernieuwen.  

Met deze lezing wil onderzoeker Nicolas RUFFINI-RONZANI, als onderzoeker verbonden aan het FED-tWIN-programma MArch21 - Medieval Archives in 21st-century Belgium : Management, Investigation, Promotion (een samenwerking tussen het Rijksarchief en de Universiteit van Namen), laten zien welke bijdragen die nieuwe benadering heeft opgeleverd. Daarvoor wordt ingezoomd op een recente case study, namelijk het gebruik van perkament in de abdij van Orval tijdens de middeleeuwen, met name voor het maken van oorkonden – in feite juridische stukken – of handschriften, meer concreet bibliotheekboeken. Na een presentatie van het bestudeerde corpus en de gevolgde methodologie zullen de resultaten van het onderzoek aan bod komen. Veel aandacht is uitgegaan naar de vraag welke diersoorten in aanmerking kwamen voor het vervaardigen van de dragers van het schrift, en in dat verband werd het antwoord gezocht op een aantal onderliggende basisvragen: uit welke huiden werden de manuscripten vervaardigd die in de middeleeuwen in Orval werden bewaard? Was er doorheen de tijd een evolutie in de keuze van de dragers? Kunnen verschillen worden gevonden tussen de handschriften die ter plaatse werden gemaakt en deze die de abdij verwierf door aankoop of schenking? Kan een verband worden gevonden tussen de materiële kenmerken of de inhoud van de boekwerken en het type huid dat werd gebruikt? Moet een onderscheid worden gemaakt tussen perkament voor oorkonden en perkament voor boeken?

Organisatie

De lezing, een organisatie van IALux, zal worden gegeven door Dr Nicolas RUFFINI-RONZANI, rijksarchivaris bij het Rijksarchief Namen en lector aan de Universiteit van Namen.