Bijna 900 strekkende meter aan Henegouwse oorlogsschadedossiers raadpleegbaar in het Rijksarchief Bergen

Op 8 mei 2022 is het 77 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog in Europa. Vanaf deze datum kunnen de Henegouwse dossiers over oorlogsschade aan particuliere eigendommen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog worden geraadpleegd in het Rijksarchief Bergen.

Van Doornik tot Charleroi en van Bergen tot La Louvière: in heel de provincie Henegouwen (en bij uitbreiding in heel België) werden tijdens de Tweede Wereldoorlog privé-eigendommen beschadigd, waarvoor mensen schadevergoedingen vroegen.

Tussen 1940 en 1945 werden in ons land 506.090 eigendommen beschadigd of vernield: 451.720 particuliere woningen, 6.314 recreatiewoningen, 31.253 boerderijen, en 16.803 industriële en commerciële gebouwen. Van deze beschadigde of vernielde eigendommen bevonden zich er 46.688 in de provincie Henegouwen. In het arrondissement Doornik werd 25% van de gebouwen beschadigd of vernield.

De oorlogsschadedossiers met betrekking tot Henegouwen werden de laatste tien jaar bewaard in het Algemeen Rijksarchief 2 - Joseph Cuvelier. Wegens plaatsgebrek daar, maar ook ten behoeve van een betere dienstverlening werden de Henegouwse dossiers recent verhuisd naar het Rijksarchief Bergen. Zo zijn de dossiers opnieuw dichter bij de mensen die ze het meest zullen raadplegen. De dossiers vertegenwoordigen een indrukwekkend volume van bijna 900 strekkende meter archief!

De historische rijkdom van de oorlogsschadedossiers

Deze dossiers getuigen van de talrijke vernielingen aan particuliere woningen in de jaren 1940-1945. Ze kunnen een diepgaand inzicht bieden in de nevenschade die door oorlog wordt veroorzaakt.

De dossiers bevatten talrijke administratieve documenten, maar ook foto's, kaarten, plannen en andere opmerkelijke stukken die getuigen van de persoonlijke en collectieve geschiedenis van de provincie Henegouwen en het land. Ze vormen een rijke bron van informatie, zowel voor de familiegeschiedenis en de lokale geschiedenis als voor onderzoekers of burgers die gewapende conflicten bestuderen of meer willen weten over hun woonplaats.

De aanleg van dossiers over oorlogsschade begon al tijdens de oorlog. Toch werden de dossiers pas massaal opgemaakt na de uitvaardiging van een wet op oorlogsschade aan particuliere eigendommen in 1947.

Online toegang op de dossiers via een gedigitaliseerd fichesysteem

Alvorens de dossiers in de leeszaal van het Rijksarchief te komen raadplegen, kan je online nagaan of er een dossier bestaat over het familielid, het bedrijf of de vereniging waarnaar je op zoek bent. Een miljoen alfabetische steekkaarten met de naam, voornaam, adres en geboortedatum van de aanvrager en het dossiernummer zijn gedigitaliseerd en raadpleegbaar via onze zoekrobot. Het raadplegen van de dossiers in de leeszaal is gratis. Een kopie van een dossier kan per e-mail bezorgd worden, tegen het geldende tarief. Contacteer hiervoor het Rijksarchief Bergen, voor de Henegouwse dossiers.

Waar wat raadplegen?

Het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier in Brussel bewaart het grootste deel van de oorlogsschadedossiers: de dossiers van de provincies Luik, Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Antwerpen zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Beveren.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Henegouwen zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Bergen.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Luxemburg zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Aarlen.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Limburg zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Hasselt.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Namen zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Namen.
De oorlogsschadedossiers van de provincie Oost-Vlaanderen zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Gent.
De oorlogsschadedossiers van de provincie West-Vlaanderen zijn raadpleegbaar in het Rijksarchief Brugge.

Het Rijksarchief bewaart ca. 800.000 individuele ‘oorlogsschadedossiers’, goed voor zo'n 8 km archief.

Neem vóór je bezoek aan een leeszaal even contact op met het Rijksarchief in kwestie en vraag om bevestiging of het dossier dat je wil raadplegen beschikbaar is. Het gaat om grote reeksen, waarin administratieve foutjes niet uitgesloten kunnen worden. Zo vermijd je onnodige verplaatsingen.