Tussen 1940 en 1945 werden in Henegouwen bijna 47.000 gebouwen vernield of beschadigd, hetzij iets minder dan 10% van het totaal van de panden die in 1939 bestonden. Die vernielingen waren het gevolg van militaire acties in de periode 1940-1944 (gevechten en bombardementen), sabotagedaden door het verzet, opeisingen door de bezetter of plunderingen door de oorlogvoerende legers en door burgers.
Vanaf de zomer van 1940, maar vooral na de bevrijding in september 1944, konden Belgische burgers die schade hadden geleden een herstelaanvraag indienen. De procedures die daarvoor waren uitgewerkt hebben geleid tot de aanmaak van een gigantische hoeveelheid dossiers.
De studiedag die het Rijksarchief Bergen samen met het Mons Memorial Museum organiseert, wil de problematiek rond oorlogsschade en wederopbouw onder de loep nemen, en dit op basis van het rijke archiefbestand dat hierover wordt bewaard in het Rijksarchief Bergen.
Tijdens de studiedag zal tevens een vergelijkende aanpak aan bod komen: ook de casus Noord-Frankrijk en vraagstukken rond schade aan personen zullen besproken worden.
Programma
9.00 Onthaal
9.20 Voorstelling van de studiedag
Sessie 1. Voorzitster: Chantal Kesteloot (CegeSoma)
9.30 Chantier archivistique des Dommages de guerre. Du producteur aux utilisateurs
(De archiefwerf Oorlogsschade. Van archiefvormer tot gebruiker)
François Antoine (Rijksarchief te Brussel)
10.00 Les dommages de guerre dans le Hainaut (Oorlogsschade in Henegouwen)
Fabrice Maerten (CegeSoma)
10.30 Koffiepauze
10.45 La S.A. Usines de Braine-le-Comte. Des bombes au service de l’histoire
(De nv Fabrieken van ’s Gravenbrakel. Bommen ten dienste van de geschiedenis)
Gérard Bavay (dokter in de geschiedenis)
11.15 Les dommages de guerre dans le Nord-Pas-de-Calais (Oorlogsschade in Nord-Pas-de-Calais)
Michel-Pierre Chélini (Universiteit van Artesië)
11.45 Vragenronde – Debat
12.00 Lunchtijd
Sessie 2. Voorzitter: Pierre-Alain Tallier (Algemeen Rijksarchief)
13.00 La Ville de Valenciennes : bilan des dommages subis et principales phases de la reconstruction
(De stad Valenciennes: balans van de geleden schade en belangrijkste fases in de wederopbouw)
Jean-Marie Richez (dokter in de geschiedenis)
13.30 La reconstruction de la ville de Saint-Ghislain. La vision de l'architecte René Panis
(De wederopbouw van de stad Saint-Ghislain. De visie van architect René Panis)
Dominique Cazzaro en Anne Deprez (Universiteit Bergen, Faculteit Architectuur)
14.00 Le Service des Victimes de la Guerre et l’aide apportée aux victimes civiles : évolution et sources
(De Dienst Oorlogsslachtoffers en de hulp aan burgerslachtoffers: evolutie en bronnen)
Alexandra Matagne (Rijksarchief, Dienst Archief Oorlogsslachtoffers)
14.30 Koffiepauze
14.50 La collecte des témoignages et les missions du Mons Memorial Museum
(Verzamelen van getuigenissen en de opdrachten van het Mons Memorial Museum)
Corentin Rousman (Mons Memorial Museum)
15.10 Vragenronde – Debat
15.25 Rondetafelgesprek
L’apport des dossiers des dommages de guerre : résultats des recherches menées dans le cadre
de la préparation de la publication et de l’exposition « Dommages de guerre 1940-1945.
L’ampleur des dégâts dans cinq villes du Hainaut »
(De inbreng van de dossiers Oorlogsschade: resultaten van het onderzoek dat werd gevoerd ter voorbereiding van de tentoonstelling
en de publicatie “Oorlogsschade 1940-1945. Omvang van de schade in vijf steden in Henegouwen”)
16.20 Conclusies
Nico Wouters (CegeSoma)
16.30-17.00 Bezoek aan de tentoonstelling “Dommages de guerre 1940-1945. L’ampleur des dégâts dans 5 villes du Hainaut”
Praktische info
- Gratis deelname, koffie en lunch inbegrepen (het aantal plaatsen is beperkt).
- Graag inschrijven vóór 1 april 2024 via archives.mons@arch.be.
