Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Archieven of bibliotheken?

Weinig gekende bestanden en verzamelingen zonder zichtbaar verband met hun bewaarplaats

Texte petit  Texte normal  Texte grand
07/12/2015Koninklijke Bibliotheek van België: Keizerslaan 4, 1000 BrusselTarieven: Gratis toegangContact : dirk.leyder@arch.be -

In archiefbewaarplaatsen vindt men archief, in bibliotheken boeken. Hoewel deze logica vrij eenvoudig is, stemt ze niet altijd overeen met de realiteit. Bibliotheken kunnen inderdaad archiefstukken en handschriften bewaren, archiefbewaarplaatsen boeken, kranten en ander bibliotheekmateriaal. De toestand is dus veel complexer dan het op het eerste gezicht lijkt, en dit zowel voor de gebruikers als voor de beheerders van archieven en bibliotheken. ABB (Archief- en Bibliotheekwezen in België) plaatst, met de steun van het Rijksarchief en de Koninklijke Bibliotheek van België, op maandag 7 december 2015 tijdens een colloquium zowel het standpunt van de beheerder als dat van de gebruiker in deze complexe materie centraal.

Het archief van bibliofiel Raoul Warocqué wordt bewaard in de bibliotheek van het koninklijk museum van Mariemont; autografen en handschriften van kanunnik Edmond Puissant aan de universiteit van Bergen. Het archief van de Société typographique de Bouillon, dat van fundamenteel belang is voor de geschiedenis van het uitgeverijwezen in Bouillon tijdens de 18de eeuw, wordt bewaard in de Moretus-Plantinbibliotheek van de universiteit van Namen. Administratieve briefwisseling behorend tot het archief van een bibliotheek wordt na verloop van tijd soms zelf een kapitale bron voor de geschiedenis van het boekwezen in België, van geleerde netwerken, bibliothecarissen, bibliofielen en boekhandelaars, zoals dat het geval is met de brieven van Jules de Saint-Genois en Ferdinand van der Haeghen, die bewaard worden in de bibliotheek van de universiteit Gent.

Archiefbewaarplaatsen die oude boeken bewaren en patrimoniale verzamelingen die niet tot het archief behoren zijn even talrijk. Het archief van drukkerij Casterman, bewaard in het Rijksarchief te Doornik, omvat niet alleen meters oude boeken maar ook de privé- en de werkbibliotheek van deze uitgevers-drukkers uit Doornik. Het Rijksarchief te Namen bewaart de boeken van de oude Raad van Namen, de verzameling drukwerken van Adolphe Borgnet en Fernand Golenvaux, evenals de boeken van de medische commissie van de provincie Namen.

Archief- en bibliotheekmateriaal wordt soms op atypische en weinig bekende plaatsen bewaard. Toch heeft het allemaal belang voor de historicus. Om onderzoekers te helpen bij hun heuristiek wil dit colloquium enkele van dergelijke bestanden en verzamelingen voor het voetlicht brengen, hun oorsprong schetsen en de verandering van hun statuut doorheen de jaren bestuderen. Het vaak heterogene karakter van deze bestanden en verzamelingen kan ook hun beheerders voor problemen plaatsen. Daarom wil dit colloquium ook gevalstudies voorstellen en voorbeelden van de manier waarop met dit vaak rijke maar zeer verscheiden materiaal wordt omgegaan. Daarbij kan de vraag gesteld worden of er - buiten historische - ook intellectuele redenen zijn om die verzamelingen in hun huidige bewaarplaats te bewaren. En of ze daar ook zouden moeten blijven. Verdienen sommige verzamelingen, die ooit een coherent geheel vormden maar nu verspreid zitten over meerdere instellingen en depots, geen virtuele reconstructie via een onderzoeksproject dat zowel voor beheerders als voor gebruikers zijn nut zou hebben? Met welke problemen werd men al geconfronteerd bij het inventariseren van zulk bestand of het maken van een catalogus? En welke oplossingen werden daarvoor bedacht?

Beide hoofdlijnen van ons thema - het standpunt van de beheerder en het belang voor de gebruiker - onderstrepen niet alleen de complexiteit van bestanden en verzamelingen zonder zichtbaar verband met hun bewaarplaats, maar ook de noodzaak om permanent van gedachten te wisselen tussen archivarissen, bibliothecarissen en gebruikers.

Programma

9.00                    Onthaal
                           Marc Libert (ARA, voorzitter ABB)

9.15                    Inleiding
                           Karel Velle (ARA) & Patrick Lefèvre (KBR)

9.30 - 10.00        Een collectie autografe brieven van de Bollandisten in de universiteitsbibliotheek van Leuven
                           Noël Golvers (KU Leuven, International Academy of History of Sciences)

10.00 - 10.30      Een instelling, twee afdelingen, een complexe collectie: hoe de bibliotheek van Ludwig Burchard (1886-1960)
                           een archief werd, en andersom

                           Lieneke Nijkamp (Rubenianum, Antwerpen)

10.30 - 11.00       Le fonds de la bibliothèque de l'Université de Mons
                            René Plisnier & Christine Gobeaux (UMons)

11.00 - 11.20       Pauze

11.20 - 11.50       Des papiers de la Maison de France … en Belgique!
                           
Joffrey Liénart (Historische Archieven van de Europese Commissie)

11.50 - 12.20       De registratie en de virtuele reconstructie van archiefbestanden en collecties
                            Michel Vermote (Archiefbank Vlaanderen)

12.20 - 14.00       Middagpauze

14.00 - 14.30       Les archives des figures de "Wallonie picarde". Un exemple tournaisien novateur?
                           
Bernard Desmaele (Rijksarchief te Doornik)

14.30 - 15.00       Codicologie of archivistiek? Opportuniteiten en beperkingen van een archivistische benadering
                            van de historische fondsen van de Kortrijkse stadsbibliotheek
                           
Hendrik Callewier (RA Kortrijk)

15.00 - 15.20       Pauze

15.20 - 15.50       De verzameling van Augusta Maes
                            Marc Carnier (RA Leuven)

15.50 - 16.20       Les archives de bibliothèques, du statut administratif au statut scientifique: la Bibliothèque royale de Belgique
                            Claude Sorgeloos (KBR)

16.20 - 16.30       Besluit

Inschrijven

Deelname aan de studiedag is gratis, mits inschrijving via dit inschrijvingsformulier op de website van de Koninklijke Bibliotheek.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement