De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.
MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief
Deze inventaris kwam tot stand in het kader van een stage Archivistiek (VUB) in het Rijksarchief Leuven. Ideaal materiaal voor heemkundigen, genealogen, … die met dorpsgeschiedenis bezig zijn.
De rijksarchieven te Kortrijk en Leuven starten met de nadere ontsluiting van hun notariaatsarchief, gestroomlijnd in het vrijwilligersproject Notarius. Notarissen moeten volgens de wet op het notarisambt hun minuten na 75 jaar overdragen aan het Rijksarchief, wat een bijzonder rijke collectie oplevert. Daarnaast beheert het Rijksarchief een grote verzameling notariaatsarchief die dateert uit de periode vóór de aanhechting bij Frankrijk (1795). Alles bij elkaar gaat het voor Leuven en Kortrijk alleen al om meer dan 2 strekkende km archief.
Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.
De inventaris van het archief van de oude universiteit Leuven (1425-1797), grotendeels bewaard in het Rijksarchief te Leuven, is nu ook in een Nederlandse vertaling beschikbaar en online raadpleegbaar.
Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.
Jaar in jaar uit geeft het Rijksarchief archiefstukken in bruikleen voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Enkele prestigieuze bruiklenen van de Rijksarchieven in Gent, Leuven en Antwerpen vormen dé gelegenheid om deze activiteit ‘in de marge’ onder de aandacht te brengen.
Archiefselectie is een belangrijke uitdaging, ook voor steden en gemeenten. De bestaande selectielijsten voor Vlaamse gemeenten uit de jaren 1980-1990 waren als gevolg van wettelijke, organisatorische en technologische (r)evoluties dringend aan vernieuwing toe. Een VVBAD-werkgroep zette zich aan het werk en op 11 juli 2014 werd de nieuwe versie van de selectielijst voor gemeenten goedgekeurd door de algemeen rijksarchivaris.
Meer dan honderd vrijwilligers hebben de voorbije zeven jaar in het Rijksarchief te Leuven, van thuis uit en in diverse Vlaams-Brabantse gemeentehuizen meegewerkt om bijna 300.000 Vlaams-Brabantse huwelijksakten uit de 'lange negentiende eeuw' in te voeren in de zoekrobot Zoeken naar personen van het Rijksarchief.
Het Rijksarchief is al zijn enthousiaste vrijwilligers bijzonder erkentelijk voor de voltooiing van dit monnikenwerk!
