In 2020 sloot het Rijksarchief een partnerschap met de Vlaamse Erfgoedbibliotheken in het kader van het project Medieval Manuscripts in Flemish Collections (MMFC). Dit project beoogt het verzamelen van beschrijvingen van alle middeleeuwse en vroegmoderne manuscripten (tot 1600) die worden bewaard in “Vlaamse” collecties. In het verlengde daarvan werd aangesloten bij het meer internationale Fragmentarium-project, een “laboratorium” voor het ontsluiten en raadplegen van fragmenten van middeleeuwse manuscripten. Verschillende Rijksarchieven kwamen logischerwijze in het vizier van de initiatiefnemers en heel wat stukken uit het Rijksarchief werden intussen bestudeerd.

In 2022 droeg de kerkfabriek van de Gentse Sint-Jacobskerk een aantal documenten over die waren achtergebleven in de pastorie. Een stagiaire van de opleiding Historische Taal- en Letterkunde controleerde in 2023-2024 de overgedragen stukken en maakte de beschrijvingen klaar voor de leeszaal. Groot was haar verbazing toen ze tussen de stukken enkele onmiskenbaar middeleeuwse fragmenten van verluchte muziekhandschriften aantrof.

Omdat 1+1 vaak meer is dan 2, werden de verantwoordelijken voor het MMFC-project erbij gehaald. Afgelopen zomer werden de stukken aan een nader onderzoek onderworpen en bleek het inderdaad om een bijzondere aanwinst te gaan. De fragmenten werden waarschijnlijk eind 19de of begin 20ste eeuw verwijderd uit archivalia die in het bezit waren van de kerk. Elf bladen bleken afkomstig te zijn uit een 15de-eeuws graduaal, een type muziekhandschrift dat werd gebruikt voor het zingen tijdens de misviering. De hand van de kunstenaar kon door het MMFC-team worden “geïdentificeerd” als de Meester van de Privilegiën van Gent.

Benieuwd naar de fragmenten? Op de website van het Fragmentarium-project kan je door een virtuele reconstructie van het graduaal bladeren.