Ecolo-Groen heeft in de Kamer een wetsvoorstel ingediend om algemene regels vast te leggen voor de declassificatie van geclassificeerde documenten. Het wetsvoorstel werd medeondertekend door de andere meerderheidspartijen. Het betekent een stap in de goede richting, in de richting van een efficiënt beheer van geclassificeerd archief: grotere transparantie van de beslissingen van overheden en politici, lagere infrastructuurkosten en betere onderzoeksmogelijkheden. Het wetsvoorstel beantwoordt eveneens aan een belangrijk element uit het regeerakkoord inzake het beheer van ons archivalisch erfgoed.
Jarenlang wees het Rijksarchief de wetgever op de onoplosbare problemen die worden veroorzaakt door het ontbreken van een wettelijk kader voor de verplichte declassificatie van geclassificeerde documenten. België liep in deze materie achter op vele andere landen. Algemeen rijksarchivaris Karel Velle en vele van zijn medewerkers werden bij verschillende gelegenheden over dit onderwerp geïnterpelleerd.
Het voorstel voor classificatietermijnen (20, 30 of 50 jaar) naargelang de classificatiegraad (vertrouwelijk, geheim, topgeheim) betekent een belangrijke stap voorwaarts. Het stelt België in staat de strijd aan te gaan voor meer transparantie en een betere controle door de burger van de handelingen van onze politici en de administraties waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Hoewel de bescherming van de strategische belangen van de Staat ongetwijfeld vereist dat gevoelige informatie gedurende een bepaalde periode wordt beschermd, moeten democratische controle en toegang tot documenten op een bepaald moment óók mogelijk zijn. Het is een manier om nepnieuws en samenzweringstheoretici de pas af te snijden, maar ook om serieus te besparen, temeer omdat het jaarverslag over de voortgang van de declassificatie – dat de overheidsdiensten die geclassificeerd archief beheren schriftelijk zullen moeten overmaken aan de Kamer – een stevige garantie biedt op de follow-up van de maatregel.
Zijn daarmee alle problemen opgelost? Er is nog ruimte voor verbetering. Aangezien er een wetsontwerp is over de declassificatie en de veiligheidsmachtigingen waarin een vierde "beperkt" classificatieniveau wordt voorzien, zou het consequent zijn daar nu al rekening mee te houden en ook hiervoor een termijn voor verplichte declassificatie vast te leggen. Vele onderzoekers zullen ongetwijfeld betreuren dat de classificatie van de meest gevoelige documenten tot 100 jaar kan worden verlengd. Waarom 100 en niet 90 of 80 jaar? Zo zouden bijvoorbeeld documenten uit 1945 binnenkort automatisch worden gedeclassificeerd. Het belangrijkste is niettemin verworven: België neemt regels inzake declassificatie aan.
In de media
- De Standaard: Aan eeuwige staatsgeheimen komt een eind (10/6/2022)
- Het Laatste Nieuws: Regering wil staatsgeheimen ouder dan 100 jaar automatisch declassificeren (10/6/2022)
- Radio 1: Groen wil staatsgeheimen ouder dan 100 jaar automatisch declassificeren (10/6/2022)
- RTBF: Une proposition de loi Ecolo-Groen vise à fixer des règles générales de déclassification (10/6/2022)
- La Libre: La majorité Vivaldi fixe un cadre légal pour déclassifier les secrets d’État (10/6/2022)
- Le Vif: Ecolo-Groen propose des règles générales de déclassification (10/6/2022)