Een van de meest omvangrijke archieven die het Rijksarchief te Hasselt de laatste jaren verwierf, is een bestand van circa 60.000 dossiers die na de Tweede Wereldoorlog werden behandeld door de Hasseltse directie van het ministerie van Wederopbouw. Het gaat over aanvragen om een tussenkomst van de overheid in de schade die personen en organisaties tijdens de Tweede Wereldoorlog opliepen ten gevolge van oorlogshandelingen. De dossiers hebben betrekking op de hele provincie Limburg en op het oosten van de provincies Antwerpen en Brabant. Jarenlang hielpen vrijwilligers mee aan de ontsluiting en analyse van deze oorlogsschadedossiers. Dankzij hun monnikenwerk zijn de gegevens van bijna 30.000 dossiers nu opgeladen in de zoekrobot ‘Zoeken naar personen’.
Veruit het grootste aantal dossiers betreft aanvragen van particulieren, maar ook verenigingen, gemeentebesturen of kerkfabrieken vroegen een tegemoetkoming van de overheid om hen te helpen de oorlogsschade te herstellen. Vele aanvragen hebben betrekking op schade die op het eerste zicht niet zo dramatisch lijkt: een gestolen fiets, een gebroken servies, of een gestolen varken. Maar er zijn ook dossiers waarvan de impact veel groter was. Denk aan verwoeste huizen ten gevolge van bombardementen of plunderingen van handelsvoorraden door hongerige Duitse soldaten.
De eerste 29.995 dossiers zijn ontsloten via een Excel bestand dat geraadpleegd kan worden in de leeszaal van het Rijksarchief te Hasselt. Op basis van dit bestand is nu ook een toegang opgeladen in de zoekrobot ‘Zoeken naar personen’, raadpleegbaar via deze link. In de loop van 2020 worden nog 15.005 beschrijvingen toegevoegd.
De illustraties komen uit het dossier van de muziekvereniging Vrij Vooruit uit Eisden. Zij bewaarde haar instrumenten in de plaatselijke parochiezaal, die in de meidagen van 1940 door doortrekkende Duitse troepen als slaapplaats werd gebruikt. Blijkbaar wist een aantal van die Duitse soldaten een goed muziekinstrument op prijs te stellen, want na de Duitse doortocht bleken de beste instrumenten weg te zijn. In het dossier dat de vereniging na de oorlog samenstelde, vind je de namenlijst van de leden, attesten over hun vaderlandslievende houding tijdens de oorlog, en (prijs)lijsten van hun instrumenten.
Leestip
