Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Onbekend testament van de moeder van Rubens ontdekt in het Rijksarchief te Gent

Texte petit  Texte normal  Texte grand
17/03/2016 - Divers - Rijksarchief te Gent - Rijksarchief te Beveren

Begin februari 2016 ontdekte één van onze lezers in het Rijksarchief te Gent heel toevallig een testament van Maria Pypelinckx, de moeder van … Peter Paul Rubens! Na raadpleging van de specialisten van het Centrum Rubenianum kon de vondst naar waarde worden geschat: het testament bevat geen opzienbarende nieuwigheden, maar vult de familiegeschiedenis van Rubens wel mooi aan.

Het was trouwe bezoeker Willy Stevens die begin februari 2016 in een (niet-geïnventariseerd) archiefblok m.b.t. de geschiedenis van het arrondissement Dendermonde heel toevallig op een bundel akten stootte van een Antwerpse notaris uit de late 16de eeuw (die eigenlijk in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren zouden moeten zitten). Tussen deze akten vond hij (een concept van) een testament van Maria Pypelinckx, de moeder van … Peter Paul Rubens!

Willy Stevens was al sinds z’n 16de bezig met archiefonderzoek. Ruim 40 jaar geleden (!) streek hij neer in het Rijksarchief te Gent en sindsdien was hij er een vaste bezoeker die wekelijks over de vloer kwam. De verslagenheid was dan ook groot toen we het droevige nieuws van het overlijden van Willy Stevens vernamen. Hij overleed plots aan een hartfalen op zondag 3 april tijdens zijn wekelijkse jogging. Willy was een meester in paleografie en een groot kenner van technisch moeilijke bestanden als de Raad van Vlaanderen en de Rekenkamers.
 


Onze collega’s van Rijksarchief te Gent gingen met de ontdekking van Willy te rade bij experten van het CENTRUM RUBENIANUM, die tot de volgende conclusie kwamen:

  • Het testament dateert uit november 1583, maar Maria Pijpelinckx zou nog tot 1608 in leven blijven. Het testament werd opgesteld bij ziekte, wat in de 16de eeuw niet ongebruikelijk was. Zo konden familiale/juridische kwesties worden geofficialiseerd in geval van overlijden.
  • Het pas ontdekte testament vormt een mooie aanvulling op de gekende archiefstukken over de familie Rubens. Het staaft documenten die aantonen dat Maria Pijpelinckx haar contacten in Antwerpen onderhield, omdat de familie nog steeds hoopte op een terugkeer (vanuit Keulen).  Na de dood van haar echtgenoot Jan Rubens (1587) keerde Maria effectief terug naar Antwerpen, van zodra de reconciliatie dit toeliet (1589).
  • Het document in het Rijksarchief is verder interessant omdat het ons meer vertelt over de oudste zoon Jan Baptist over wie er weinig geweten is. Maria maande haar zoon aan zich verder te bekwamen in haar wolhandel ‘om heuren zone te beter couragie te geven om hem des te meer daer inne te oeffenen”. Er wordt ook verwezen naar de “immeuble als meuble utensille soe hier te lande als tot Colen” (Keulen) waar de familie verbleef sinds 1578, goederen die zij veilig wilde stellen voor haar kinderen bij een nakend overlijden, aangezien Jan Rubens weinig slagkracht had op dat moment.

Een mooie aanvulling op de familiegeschiedenis van Rubens, met dank aan Willy Stevens en aan het Centrum Rubenianum!

Het testament zal gerestaureerd worden in het Algemeen Rijksarchief en vervolgens naar het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren verhuizen, waar het thuis hoort.

 

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement