• Welke info bevat een bevolkingsregister?
• Onderzoeksmogelijkheden?
• Regels raadpleging gewijzigd?
• Toepassingsveld?
• Het bekomen van informatie uit de bevolkingsregisters voor genealogische, historische of andere wetenschappelijke doeleinden?
• Overzetten op een andere informatiedrager – reproductie?
• Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

Welke info bevat een bevolkingsregister?

Sinds 1795 is elke gemeente verplicht een bevolkingsregister bij te houden. In 1933 werd daarnaast een afzonderlijk vreemdelingenregister gecreëerd. Het bevolkingsregister is een eersterangsbron voor de identificatie van personen. Tot 1920 zijn de registers geordend per wijk en beslaat elk huishouden één pagina. Inwoners worden vermeld met naam, voornaam, geslacht, geboorteplaats en -datum, graad van verwantschap met het gezinshoofd, nationaliteit, beroep, burgerlijke staat, datum van inschrijving en schrapping, aanduiding van vorige en volgende woonplaats, plaats en datum van overlijden, wijziging in burgerlijke stand, eventuele tweede verblijfplaats en informatie over de militietoestand.

Onderzoeksmogelijkheden?

Dat deze gegevens zich uitstekend lenen voor studies over sociale stratificatie en de demografische en professionele structuur op het niveau van een gemeente of op dat van individuele gezinnen, staat buiten kijf. Denk aan migratiepatronen, de grootte van de gezinnen, de omvang van de actieve bevolking, de arbeidsparticipatie van mannen en vrouwen, enz.

Daarnaast zijn de bevolkingsregisters van onschatbare waarde voor elk genealogisch onderzoek.

Regels raadpleging gewijzigd?

Het KB van 5 januari 2014 wijzigt het KB van 16 juli 1992 op een aantal essentiële punten, enerzijds in verband met het bekomen van informatie voor genealogische, historische of andere wetenschappelijke doeleinden en anderzijds voor wat betreft het overzetten op een andere informatiedrager met het oog op een duurzame bewaring.

Toepassingsveld?

Het gaat om alle bevolkingsregisters, ongeacht de plaats waar ze bewaard worden: bij de gemeenten of in het Rijksarchief. De gemeenten blijven steeds eigenaar van hun bevolkingsregisters, zelfs als deze toevertrouwd zijn aan het Rijksarchief.

Het bekomen van informatie uit de bevolkingsregisters voor genealogische, historische of andere wetenschappelijke doeleinden?

Hier gelden twee regimes, afhankelijk of de registers meer of minder dan 120 jaar geleden werden afgesloten.

1. Bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden zijn afgesloten:

Deze registers zijn niet raadpleegbaar. Wel kunnen er uittreksels uit de registers of getuig-schriften (bewijs van afstamming of van woonst)  worden aangevraagd voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Het KB voorziet een duidelijke rangorde van de personen die hiervoor hun toestemming dienen te verlenen:

• In de eerste plaats is het de betrokkene zelf, indien deze nog in leven is en gezond van geest; voor een minderjarige dient deze toestemming te worden gegeven door zijn ouders of zijn voogd.
   
• Indien de betrokken persoon is overleden of niet meer gezond van geest is (bijvoorbeeld bij dementie), dient de toestemming te worden gegeven door diens langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende partner.
   
• Indien ook deze laatste niet meer in staat zou zijn om zijn/haar wil te uiten, dient deze toestemming te worden gegeven door ten minste één van de kinderen.
   
• Bij gebrek aan afstammelingen in de eerste graad die hun toestemming kunnen verlenen, kan de toestemming gegeven worden door het College van Burgemeester en Schepenen.
   
• Voor de raadpleging van bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden afgesloten zijn, dient de aanvrager een verzoekschrift in te dienen bij de gemeente met de verklaring dat de gegevens enkel gebruikt zullen worden voor genealogische, historische of andere wetenschappelijke doeleinden, met vermelding van de eventuele publicaties waarvoor deze gegevens zullen worden aangewend.
   
• Het College kan bovendien aan de aanvrager alle bijkomende inlichtingen vragen die vereist zijn om de gegrondheid van de aanvraag te beoordelen.
   
• Voor elke raadpleging van bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden afgesloten zijn en die zich bij het Rijksarchief bevinden, wordt de schriftelijke toelating van het College aan het personeel van de leeszaal voorgelegd.

2. Bevolkingsregisters die meer dan 120 jaar geleden werden afgesloten

Deze registers kunnen vrij worden geraadpleegd indien dit gebeurt in het kader van genea-logische, historische of andere wetenschappelijke doeleinden, dit ongeacht of het papieren registers betreft dan wel registers die op een andere informatiedrager zijn overgezet.  

Overzetten op een andere informatiedrager - reproductie?

De gemeenten kunnen voortaan de registers op een andere informatiedrager overzetten, met het oog op een duurzame bewaring. Reproducties van de registers die meer dan 120 jaar geleden werden afgesloten, kunnen tegen kostprijs ter beschikking worden gesteld aan derden.
Deze reproducties mogen evenwel niet verder worden verspreid.

Wat verandert er voor u als lezer / klant / partner van het Rijksarchief?

• Bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden werden afgesloten en die op microfilm beschikbaar werden gesteld, zijn verwijderd uit de leeszalen van het Rijksarchief.
   
• Voor de bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden werden afgesloten en die langs digitale weg beschikbaar werden gesteld door het Rijksarchief, is de toegang tot de digitale informatie afgesloten.
   
• Onderzoekers die inzage willen bekomen in de bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden werden afgesloten en die zich reeds in het Rijksarchief bevinden, worden doorverwezen naar de betrokken gemeente. Ze kunnen slechts uittreksels en personenlijsten bekomen wanneer zij de passende toelating van het College kunnen voorleggen. Van elke toelating wordt door het leeszaalpersoneel van het Rijksarchief een kopie genomen en bewaard.
   
• De modaliteiten voor raadpleging van de bevolkingsregisters die bij het Rijksarchief berusten, zijn aangepast.
  > Raadplegingsmodaliteiten
   
• Enkel van de registers afgesloten na 120 jaar kunnen voortaan reproducties worden afgeleverd, op voorwaarde dat die niet verder worden verspreid.
  > Meer info over reproducties
   
• Voor de digitalisering van bevolkingsregisters die meer dan 120 jaar geleden werden afgesloten en die zich reeds bij het Rijksarchief bevinden, worden met de betrokken gemeenten overeenkomsten afgesloten.

De digitalisering van bevolkingsregisters die minder dan 120 jaar geleden werden afgesloten, wordt voorlopig stopgezet.