Inhoud
Het BRAIN-onderzoeksproject NaPol-Intel moet leiden tot een beter inzicht in de evolutie van het beheer van de politionele informatiegaring en in het proces van centralisatie van de politiediensten in België, van het einde van WOI tot het begin van de jaren 1960. Het is ook de bedoeling een analyse te maken van de link tussen de verregaande wijzigingen in de Belgische samenleving en de ontwikkeling van de politiediensten, die op alle niveaus alsmaar professioneler werden. Daarnaast zal worden onderzocht hoe de politionele informatiegaring tot stand kwam, hoe die inlichtingen verspreid en hoe ze gebruikt werden. Zo kan worden bepaald hoe het beheer van die informatie het beleid en de praktijk van de politie- en veiligheidsdiensten van ons land heeft vormgegeven en gelegitimeerd. Om op al die vragen te kunnen antwoorden, werden drie assen uitgetekend: openbare orde, morele orde en “politionele legitimatie”. Die onderwerpen moeten leiden tot een beter begrip van de democratische vooruitgang die de Belgische samenleving heeft geboekt in de loop van de 20ste eeuw. Door beter te verstaan hoe de Staat omging met de inname van het openbaar domein, de toegenomen vrijheid van meningsuiting en de grotere vrijheid van politiek actievoeren, kan ook een beter inzicht worden verkregen in de evoluties van onze tijd.
Het project draait om de ontsluiting van archiefstukken, de verbetering van de toegankelijkheid van dit archief, de valorisatie ervan en het in perspectief plaatsen van de documenten. De klemtoon zal liggen op de aanwending van het archief van twee belangrijke instellingen: de Rijkswacht en de Algemene Rijkspolitie (ARP). De ARP werd in 1943 opgericht binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken om informatie in te zamelen over mogelijke bedreigingen van de openbare orde. Ze werd uitgesplitst over verschillende onderdelen van de politie en kende gedurende lange tijd veel problemen om haar opdracht uit te voeren. Toch heeft de ARP duurzaam haar stempel gedrukt op de geschiedenis van de Belgische politiediensten.
Het project, dat met steun van het Federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) wordt gevoerd binnen het Algemeen Rijksarchief, zal leiden tot de ontsluiting van duizenden lijsten met rijkswachters, processen-verbaal van uitzonderlijke gebeurtenissen, registers met orders en foto’s van brigades. In 2021 werd een eerste reeks personeelsdossiers van rijkswachters online beschikbaar gesteld. Tijdens de zomer van 2021 werden bijkomend 30.000 scans gemaakt van de archieven van de Belgische rijkswacht.
Zo zal innovatief onderzoek worden gestimuleerd, waarvan de resultaten zeker de belangstelling zullen wegdragen van onderzoekers én het grote publiek. We houden je op de hoogte van de verdere ontwikkelingen van het project.
Partners
- Algemeen Rijksarchief (ARA)
- Universiteit Gent (UGent)
- Université catholique de Louvain (UCLouvain)
Medewerkers
- Arnaud Charon (ARA)
- Françoise Muller (UCLouvain en UGent)
Wetenschappelijk comité
Coördinatie en supervisie:
- Michaël Amara (ARA), promotor
- Margo De Koster (UGent)
- Xavier Rousseaux (UCLouvain)
Publicaties
- CHARON Arnaud, Inventaire des archives de la Gendarmerie. État-major général (versements 2021-2023) (1920-2000), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 708, publicatie nr. 6414, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2023.
➡ Lees meer: Archief van de generale staf van de Rijkswacht ontsloten voor onderzoek: de cirkel is (bijna) rond
- CHARON Arnaud, Inventaire des archives du ministère de l’Intérieur. Police générale du Royaume. Dossiers des commissaires de police (1919-2001), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 698, publicatie nr. 6322, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2022.
➡ Lees meer: De lokale politie in de kijker: benoemingsdossiers van politiecommissarissen geïnventariseerd
- CHARON Arnaud, Inventaire des archives de la Police fédérale : Service historique : Dossiers de Brigades de Gendarmerie (1837-2003), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 688, publicatie nr. 6250, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021.
➡ Lees meer: Rijkswachtarchief: archief van de brigades nu ook raadpleegbaar
- CHARON Arnaud, Inventaire des archives de la Gendarmerie. État-major général. Direction supérieure des Opérations (1945-1990), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 687, publicatie nr. 6245, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021.
➡ Lees meer: Subversieve milieus en bedreigingen van de openbare orde: het informatienetwerk van de Rijkswacht ontbloot
➡ Ontdek via onze Facebookpagina enkele foto’s van de Boerenbetoging in 1971 uit het archief van de Hoofddirectie van de Operaties van de Rijkswacht
- CHARON Arnaud en AMARA Michaël, Inventaire des archives du Ministère de l'Intérieur : Police générale du Royaume : Rapports et comptes rendus d'événements extraordinaires de type "Modèle 5" (1941-1944), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 684, publicatie nr. 6207, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021.
➡ Lees meer: Een bottom-up kijk op bezet België: WO II-archief van de Algemene Rijkspolitie online raadpleegbaar
- JACQUEMIN Madeleine, Inventaire des archives de la Police fédérale : Centre de documentation et de connaissances (DSEK) (1920-2013), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 681, publicatie nr. 6195, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021, € 12,00 (+ eventuele verzendingskosten).
➡ Lees meer: Bijna 30.000 archiefstukken van de Rijkswacht online raadpleegbaar
- CHARON Arnaud, Inventaire des archives de la Police fédérale : Service historique : Dossiers personnels et documentation concernant les gendarmes (1870-1990), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 676, publicatie nr. 6155, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021.
➡ Lees meer: Wie zat er onder die kepie? Rijkswachtgeschiedenis ontbloot
- AMARA Michaël en WILKIN Bernard, Inventaire des archives de la Gendarmerie : État-major (Versements 1973-1989) (1952-1979), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 666, publicatie nr. 6036, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2019.
Nieuws
Momenteel geen nieuws over dit lopend onderzoek.Links
- Archieven van de Rijkswacht die online raadpleegbaar zijn
- De archieven van de Generale Staf van de Rijkswacht: “veldboeken” uit de periode 1952-1968 [nr. 1-78]
- De archieven van het Documentatiecentrum van de Federale Politie:
- Jaarlijkse activiteitenverslagen van de Rijkswacht (1950-1996) [nr. 3360-3402]
- Informatiebulletins (1950-1981) [nr. 3252-3276]
- 12.000 processen-verbaal van de Algemene Rijkspolitie
- Hoe kan je archieven van het Rijksarchief online raadplegen? Hoe maak je een account aan?
- Online inventarissen
De inventarissen van het Rijksarchief worden steeds opgesteld in de taal van de auteur, in dit geval in het Frans dus.- Archives de la Gendarmerie. État-major général (versements 2021-2023) (1920-2000)
- Archives du ministère de l’Intérieur. Police générale du Royaume. Dossiers des commissaires de police (1919-2001)
- Archives de la Police fédérale : Service historique : Dossiers de Brigades de Gendarmerie (1837-2003)
- Archives de la Gendarmerie. État-major général. Direction supérieure des Opérations (1945-1990)
- Archives du Ministère de l'Intérieur : Police générale du Royaume : Rapports et comptes rendus d'événements extraordinaires de type "Modèle 5" (1941-1944)
- Archives de la Police fédérale : Centre de documentation et de connaissances (DSEK) (1920-2013)
- Archives de la Police fédérale : Service historique : Dossiers personnels et documentation concernant les gendarmes (1870-1990)
- Archives de la Gendarmerie : État-major (Versements 1973-1989) (1952-1979)
- Ontdek meer via Facebook
Update pagina: 21 november 2023