Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

LORD: Lordship and State Formation in the County of Flanders, 15th-18th century

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Inhoud

Heerlijk ingewikkeld, dat is wel het minste dat je van lokale instellingen uit het Ancien Régime kan zeggen… Schepenbanken in al hun mogelijke vormen zijn behoorlijk gekend bij het publiek, en ook bij het archief van een lokaal leenhof kunnen mensen zich doorgaans iets voorstellen. Beide waren bestuurlijk-gerechtelijke instellingen met een herkenbaar en soms zelfs welomschreven takenpakket, waaraan enkele duidelijke bronnenreeksen te koppelen zijn.

De instelling “heerlijkheid” is een ander verhaal. Het gamma aan mogelijkheden binnen het wijdverspreide heerlijke systeem was immens, maar het komt erop neer dat een heerlijkheid, in zijn meest bekende versie, een territorium was waarbinnen een “heer” een aantal overheidsrechten mocht uitoefenen in naam van de vorst. Die vermenging van persoonlijke en overheidsbelangen, van potentieel privaat- en publiekrechtelijk archief, vormt de kern van het Ancien Régime - en mogelijk ook de kern van heel wat onderzoeksvragen en -problemen. In vergelijking met de meer gekende schepenbanken is moderne literatuur over heerlijkheden, en meer specifiek over heerlijkheidsarchief, op dit punt bijna onbestaand.

Het LORD-project (Lordship and State Formation in the County of Flanders, 15th-18th c.) wil daar verandering in brengen. Terwijl de focus binnen het Rijksarchief uiteraard op de heerlijkheid als archiefvormer zal liggen, zullen de onderzoekers van de Universiteit Gent het fenomeen ook gaan benaderen vanuit de idee van staatsvorming: valt het bestaan van dergelijke lokale heerschappijen te rijmen met de huidige theorieën rond het ontstaan van de moderne staat? Wat was de verhouding tussen het lokale en het centrale niveau, in het bijzonder op juridisch en fiscaal vlak? Niet toevallig twee domeinen die heel dicht bij de lokale bevolking stonden… en dus hun weerklank vinden in lokale heerlijkheidsarchieven.

Door archief- en onderzoeksluiken met elkaar te gaan combineren wil LORD een duidelijker beeld scheppen van heerlijkheden, met focus op:

  • historische relevantie voor inwoners én het staatsbestel tijdens het Ancien Régime
  • archiefvorming
  • vindbaarheid en gebruiksmogelijkheden van de documenten die dit systeem ons heeft nagelaten.

     

Partners

LORD is een vierjarig project (2020-2024) van het BRAIN-be 2.0 programma van de POD Wetenschapsbeleid. Het gaat om een samenwerking tussen het Rijksarchief en de Universiteit Gent. De coördinatie is in handen van Joke Verfaillie, archivaris in het Rijksarchief te Gent. Vanuit de Universiteit Gent zijn Frederik Buylaert en Thijs Lambrecht verantwoordelijk voor het project.

Medewerkers

Een team van drie onderzoekers staat in voor de concrete uitvoering van het project: 

  • postdoctoraal onderzoeker dr. Kaat CAPPELLE (Rijksarchief te Gent)
  • doctorandi Tom DE WAELE en Jesse HOLLESTELLE (Universiteit Gent)

Nieuws

Momenteel geen nieuws over dit lopend onderzoek.

Links

In 2022 posten de LORD-onderzoekers elke maand op Facebook een ‘heerlijk politioneel reglement’ dat typisch, maar soms ook uitzonderlijk of ronduit bizar blijkt te zijn! 

Update pagina: 22/12/2022

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement