Via schenkingen door zijn zoon Jacques – hoogleraar aan de Université libre de Bruxelles en secretaris van koning Leopold III – kwam een deel van het archief van Henri Pirenne (1862-1935) in het Algemeen Rijksarchief terecht. Het archief verzeilde in de Handschriftenverzameling en is weinig gekend bij onderzoekers. Daar komt nu eindelijk verandering in. Het archief van de historicus Pirenne werd uit de Handschriftenverzameling gelicht, in een apart bestand ondergebracht en beschreven in een pas gepubliceerde inventaris.
Sinds Andreas Vesalius en zijn De humani corporis fabrica (1543) werd het belang van dissecties voor de studie van de menselijk anatomie erkend en vonden publieke secties plaats in de academische sfeer, al dienden ze vooral “tot lering en vermaak”. Maar het kon ook anders. Bij het herinventariseren van de reeks testamenten in het archief van het Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekapittel kwam een nogal lugubere passage naar boven in de uiterste wilsbeschikking van de 68-jarige Emanuel Philippus Trognesius.
In 2012 besliste de FOD Financiën om zijn archiefbeheer te rationaliseren en in overeenstemming te brengen met de huidige archiefwetgeving. Er werd aangeklopt bij het Rijksarchief voor de nodige expertise en in februari 2013 ging het driejarig SATURN-project van start. Het oorspronkelijke doel om 10 kilometer papieren archief van de FOD Financiën te verwerken, werd vlot gehaald. SATURN levert het Rijksarchief niet alleen mooie aanwinsten op, het schept ook - letterlijk en figuurlijk - ruimte voor de FOD Financiën om de werking te verbeteren en de overstap van papier naar digitaal te maken. Eind december 2015 werd SATURN met nogmaals drie jaar verlengd, tot januari 2019. In deze SATURN-projectfilm leggen archivarissen van het Rijksarchief én projectmedewerkers van ‘Financiën’ zelf uit hoe de FOD Financiën 10 km archief lichter werd.
Klik hier om het filmpje te bekijken
Op een jaar tijd hebben het Rijksarchief en de FOD Economie samen 8 km archief ‘aangepakt’: 6,3 km werd geselecteerd voor vernietiging, 900 meter blijft na analyse bij de FOD omdat het nog administratief nut heeft en ruim 800 meter wordt verpakt, geïnventariseerd en overgebracht naar het Rijksarchief. Indrukwekkende cijfers!
Het Hertogdom Limburg, het Land van Dalhem, het Land van Valkenburg en het Land van ‘s-Hertogenrade (Rolduc) vertoonden tijdens het ancien régime bijzondere socio-economische en culturele kenmerken. Het Rijksarchief heeft ettelijke honderden meter archief van deze Limburgse instellingen geïnventariseerd, waaronder documenten van de Tolkamer van Limburg, van de Staten van het Hertogdom Limburg en van de Landen van Overmaas.
Het Rijksarchief te Namen bewaart een uitzonderlijke collectie laat-19de-eeuwse foto’s. Een deel van dit fotoarchief werd gedigitaliseerd en kan voortaan digitaal worden geraadpleegd in alle leeszalen van het Rijksarchief. Het gaat om 1.409 afdrukken op glasplaat met foto’s van Namen en omgeving, maar ook van Zwitserland, Bulgarije, Italië, China, Frankrijk, Egypte en Midden-Europa.
Duizend Luxemburgse procesdossiers uit de 16de-18de eeuw zijn ontsloten voor onderzoek. Het gaat om archief van de Grote Raad van Mechelen, bewaard in het Algemeen Rijksarchief.
Recent schonk graaf de Limburg-Stirum een deel van het familiearchief, tot voor kort bewaard in de Jeruzalemstichting in Brugge, aan het Rijksarchief te Kortrijk. Het vormt een mooie aanvulling op eerdere overdrachten van familiearchief van het geslacht de Limburg-Stirum aan het Rijksarchief. Alles samen bewaart het Rijksarchief te Kortrijk nu ca. 25 meter archief van de familie de Limburg-Stirum uit de periode 13de-20ste eeuw. De inventarisatie is in volle gang.
Het archief van de Heilig Hart van Jezus en Sint-Amandusparochie uit Spiere, een dorpje in het uiterste zuiden van West-Vlaanderen dat deel uitmaakt van de faciliteitengemeente Spiere-Helkijn, werd in 2015 in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Kortrijk. De inventaris die deze 2,4 strekkende meter archief ontsluit, is zonet van de persen gerold.
Het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier bewaart 111 strekkende meter archief van de vennootschap Union Minière. Welke onderzoekspistes opent dit? Het archief is vooral interessant voor de studie van de geschiedenis van de non-ferronijverheid, maar ook voor onderzoek naar de koloniale geschiedenis, de sociale en medische geschiedenis, de geschiedenis van wetenschap en techniek of de internationale geschiedenis. Twee inventarissen zorgen voor de ontsluiting van het Union Minière-archief.
