Ongeacht verjaardagen en modieuze tendensen blijft de Eerste Wereldoorlog intrigeren. Al bijna een eeuw lang verschijnt er wereldwijd elke dag minstens één publicatie over dit thema. En de voorbije honderdjarige herdenking gaf in België alleen al aanleiding tot de opzet van honderden colloquia, lezingen, plechtigheden en tentoonstellingen. De grote verscheidenheid aan benaderingen alsook de verbreding van vakgebieden en verruiming van onderzoeksdomeinen zorgden voor enkele mooie verrassingen. De bibliografie 'Honderd jaar – en meer – geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België' nodigt je uit ze te ontdekken. Het naslagwerk van 1.312 pagina’s, inclusief een eerste historiografische balans, telt meer dan 14.000 referenties en ruim 100 afbeeldingen in kleur.
Historisch onderzoek vereist, naast bronnenmateriaal, ook gedegen literatuurstudie. Hiervoor zijn bibliografische naslagwerken onontbeerlijk. Begin november 2019 verschijnt het derde deel van de Bibliografie over de Eerste Wereldoorlog, samengesteld en uitgebracht door het Algemeen Rijksarchief, in samenwerking met de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, en tot stand gekomen met de steun van het Commissariaat-generaal voor de Herdenking van de Eerste Wereldoorlog en van de Nationale Loterij.
Dit lijvig bibliografisch hulpinstrument is opgezet als een zo volledig mogelijke aanvulling op de eerste WOI-bibliografie die in 1987 onder supervisie van Patrick Lefèvre en Jean Lorette uitkwam. Voor de nieuwe WOI-bibliografie werd getracht alle boeken en artikelen die sindsdien in binnen- en buitenland over België en de Eerste Wereldoorlog uitkwamen, op te lijsten. De algemene structuur en de presentatie van ‘Lefèvre - Lorette’ stonden hierbij model, met enkele noodzakelijke aanpassingen.
De laatste decennia is het nationaal WOI-onderzoek immers aan ingrijpende historiografische evoluties en tendensen onderhevig geweest. Het kende een academisch réveil vanaf het eind van de jaren 1990 en in de tussentijd werden tal van nieuwe thema’s geëxploreerd. Globaal genomen verschoof de aandacht van de krijgsverrichtingen, de zogenoemde histoire bataille, naar het dagelijkse leven aan het front, met de focus op het individu en met een toegenomen inbreng van de cultuur- en mentaliteitsgeschiedenis. Daarnaast nam ook de belangstelling voor de bezetting in al haar aspecten – met België in exemplarische rol – onmiskenbaar toe. Verder beïnvloedden de voortschrijdende expansie en de internationalisering van het nationale geschiedbedrijf van de afgelopen jaren het onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog, net als het groeiend belang van interdisciplinariteit (met onder meer militaire archeologie, filmstudies, kunst- en literatuurgeschiedenis toegepast op WOI).
Hoewel op lokaal-historisch niveau de Groote Oorlog steeds op belangstelling heeft kunnen rekenen, stuwde de honderdste verjaardag van het wereldconflict de toevloed aan publicaties de hoogte in. Vanuit chronologisch oogpunt reiken de opgenomen titelbeschrijvingen in de nieuwe WOI-bibliografie tot en met 2018: de voorbije herdenkingsjaren waarin de oorlog uitvoerig en op pluriforme wijze werd herdacht, vormen een uitgelezen moment om een cyclus af te sluiten.
De tweedelige bibliografie (in totaal 1.312 pagina’s) bevat meer dan 14.000 referenties van binnen- en buitenlandse monografieën, artikelen, verzamelbundels, congresverslagen, tentoonstellingscatalogi en thesissen. De indrukwekkende omvang van de beschikbare literatuur, wereldwijd, over de Eerste Wereldoorlog deed de Australische historicus Christopher Clark verzuchten dat “[…] geen enkele historicus (zelfs geen denkbeeldige figuur die alle benodigde talen kan lezen) zich er tijdens zijn levensduur doorheen zou kunnen werken […]” (citaat uit: Christopher CLARK, Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Antwerpen, De Bezige Bij, 2013, p. 17).
De nieuwe WOI-bibliografie wil alvast een handvat aanreiken voor professionele historici, lokaal-historische vorsers, studenten én liefhebbers. Het naslagwerk voorziet eveneens een inleiding waarin een aanzet tot een eerste historiografische balans wordt geboden. De WOI-bibliografie is ook rijkelijk geïllustreerd: de opgenomen foto’s en prenten maken de geselecteerde titels aanschouwelijk én concreet.
Bestellen
- Pierre-Alain TALLIER en Sofie ONGHENA, met de medewerking van Sven SOUPART en Valentin DEGRANDE, 1914-2018. Honderd jaar – en meer – geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België, reeks Studies over de Eerste Wereldoorlog vol. 23, publ. 6032, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2019, 2 vol., 1312 p. (ter perse).
De verschijningsdatum is voorzien voor begin november 2019. Vooraf intekenen is mogelijk tot 31 december 2019, tegen € 45,00 per exemplaar. Na deze datum is het werk te koop voor € 50,00.
1. Bestel via publicat@arch.be of download de antwoordkaart (zie flyer) en stuur een ingevuld exemplaar onder gefrankeerde omslag naar:
Algemeen Rijksarchief
Dienst publicaties
Ruisbroekstraat 2
1000 Brussel
2. Stort € 45,00 per exemplaar op de volgende rekening:
IBAN : BE32 6792 0078 0502 – BIC : PCHQBEBB, met de vermelding: “Pub-6032/BIBLIO WWI”.
Voor een postlevering dien je rekening te houden met € 9,00 portkosten per exemplaar (binnen België; € 35,00 per exemplaar voor de rest van Europa).
3. Indien je geen postlevering wenst, kan je je bestelling vanaf 12 november 2019 ophalen in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief.
