Duizend Luxemburgse procesdossiers uit de 16de-18de eeuw zijn ontsloten voor onderzoek. Het gaat om archief van de Grote Raad van Mechelen, bewaard in het Algemeen Rijksarchief.
In 2015 publiceerde het Algemeen Rijksarchief een inventaris van 500 Luxemburgse procesdossiers (1589-1782) van de Grote Raad van Mechelen.
Anno 2016 zijn 500 bijkomende procesdossiers van de jaren 1542-1792 eveneens ontsloten voor onderzoek. In de zopas geïnventariseerde reeks is vooral de 17de eeuw goed vertegenwoordigd. De meeste betrokken partijen in de dossiers zijn edelen (schildknapen, ridders, baronnen, hertogen, graven en gravinnen, markiezen, prinsen), plaatselijke heren of ambtenaren (meiers, baljuws, schepenen, ontvangers, landvoogden, provoosten), particulieren, en soms geestelijken (prelaten, kanunniken, priesters, jezuïeten, enz.) De procureur-generaal van de Raad van Luxemburg en deze van de Grote Raad zijn zelden zelf betrokken in de processen van deze reeks.
De meeste dossiers gaan over geld en macht. In de dossiers over geldkwesties gaat het dan over de betaling van renten en cijnzen, over erfenissen en huwelijkscontracten, geschillen i.v.m. het bezit van gelden en goederen. Soms betrof de behandelde zaak de betaling van salarissen of schulden, steungelden of belastingen. In de dossiers die draaiden om macht gaat het vooral over de rechterlijke macht, over bevoegdheidsconflicten of over machtsmisbruik (benoemingsrecht, jacht- of weiderecht, houtkap, privilegies, enzovoort).
De inventaris bevat een index met de namen van de partijen die betrokken waren bij de processen, evenals een plaatsnaamindex, voornamelijk van steden en gemeenten in de huidige provincie Luxemburg, maar ook de provincies Luik (Stavelot, Rocourt, Valender, enz..) en Henegouwen (Châtelineau), Brussel, het Groothertogdom Luxemburg (Munshausen, Bertrange, Echternach, enz..), Duitsland (Aken, Monschau, Dudeldorf, enz.), Frankrijk (Besançon, Nancy, Straatsburg, enz.) en zelfs Zwitserland (Bern) komen aan bod.
Het archief van de Grote Raad van Mechelen wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief in Brussel en is vrij raadpleegbaar. De meeste dossiers zijn in het Frans opgesteld, een aantal in het Duits. Circa 2.500 Luxemburgse dossiers moeten nog worden geïnventariseerd.
Grote Raad van Mechelen
Gedurende meer dan drie eeuwen, van 1504 tot 1795 om precies te zijn, was de Grote Raad een belangrijk onderdeel van het gerechtelijk apparaat van de vroegere Nederlanden. Het ambtsgebied van de Raad en van zijn rechtsvoorgangers is in de loop der tijd sterk gewijzigd. Zo werd bijvoorbeeld het hertogdom Luxemburg in 1684 bij Frankrijk gevoegd, waardoor het onder de jurisdictie van het parlement van Metz viel. In 1699 kwam het terug onder de invloedsfeer van de Grote Raad terecht (behalve de regio Thionville die definitief aan Frankrijk werd toegevoegd).
Inventarissen
De inventarissen zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of via publicat@arch.be. Ze kunnen ook gratis worden gedownload in pdf (klik op de titel van de publicatie).
LEYDER Dirk, Inventaire des archives du Grand Conseil des Pays-Bas à Malines : Dossiers de procès de Luxembourg 501-1000 (1542-1792), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr.597, publ. nr.5579, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015, € 7 (+ eventuele verzendingskosten).
LEYDER Dirk, Inventaire des archives du Grand Conseil des Pays-Bas à Malines : Dossiers de procès de Luxembourg 1-500 (1589-1782), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr.584, publ. nr.5485, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015, € 7 (+ eventuele verzendingskosten).
Leestips
- Luxemburgse procesdossiers van de Grote Raad van Mechelen ontsloten (1-500).
- LEYDER Dirk, Les archives du Grand Conseil des Pays-Bas à Malines (vers 1445-1797), reeks Gidsen nr.73, publicatie nr.4888, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2010, €7 (+ eventuele verzendingskosten).
- LEYDER Dirk, Inventaire des archives du Grand Conseil des Pays-Bas à Malines : Dossiers de procès de Namur 1-500 (1577-1755), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr.560, publicatie nr.5311, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2010, € 6 (+ eventuele verzendingskosten).
- GALESLOOT L., D'HOOP H.F., HOLLEMANS M., LEJOUR E. (gepubliceerd door) PUT E., Grand Conseil de Malines. Procès des grandes familles (Reeks A en B). Fiches de travail, reeks Toegangen in beperkte oplage de recherche Algemeen Rijksarchief nr. 319, publ. nr. 2257, Algemeen Rijksarchief, Brussel,1995, €9 (+ eventuele verzendingskosten).