Krachtens het Verdrag van Versailles werden in 1920 de arrondissementen (Landkreis) Eupen en Malmedy na een volksraadpleging afgestaan aan het Koninkrijk België. Deel acht van onze publicatiereeks over Duitstalig België is gewijd aan de kerkelijke integratie in het bisdom Luik van deze twee arrondissementen, die voorheen tot het aartsbisdom Keulen behoorden.
De studie van Wilfried Jousten geeft een gedetailleerde analyse van het korte bestaan van het onafhankelijk bisdom Eupen-Malmedy, dat op gelijke voet stond met dat van Luik en werd geleid door een gemeenschappelijke bisschop. De publicatie schetst de historische context, maar gaat ook na in welke mate een cultuur van diocesaan recht is kunnen ontstaan en wat de oprichting van een onafhankelijk bisdom inhield voor het canoniek recht.
Het vertrekpunt? Relevant archiefmateriaal van de bisdommen Luik, Keulen en Mechelen, naast diplomatiek archief van het Belgisch ministerie van Buitenlandse Zaken. De auteur maakte ook gebruik van stukken van het Rijksarchief te Eupen, documenten van het bisschoppelijk archief van Luik die tot dusver nooit werden ontgonnen, en van archief van de Congregatie voor buitengewone kerkelijke aangelegenheden van de Heilige Stoel.
Jousten vraagt zich af of en in welke mate de staatkundige verandering van Eupen-Malmedy ook kerkelijke gevolgen had. Hij analyseert de kerkelijke onderhorigheid van Eupen-Malmedy in het licht van de diocesane en bisschoppelijke macht van het aartsbisdom Keulen en de bisdommen Luik, Eupen en Malmedy. Ook de speciale bevoegdheden van de apostolische beheerder worden onderzocht.
Hoe werd in het bisdom omgegaan met het canoniek recht? Hoe organiseerde de bisschoppelijke leiding en administratie zich? Wat met de territoriale en financiële aspecten? Ook de toestand van de clerus in het algemeen komt aan bod, gezien tegen de context van een al dan niet vrijwillige verandering van diocees.
De publicatie
JOUSTEN Wilfried,Errichtung und Auflösung des Bistums Eupen-Malmedy (1921-1925) : Eine Studie mit besonderer Berücksichtigung kirchenrechtlicher Aspekte , Reeks Quellen und Forschungen zur Geschichte der Deutschsprachigen Belgier vol. 8, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2016.
Publicatienummer 5562, ISBN 9789057468551, € 20,00.
De (Duitstalige) publicatie is te koop in het Rijksarchief te Eupen, in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of kan besteld worden via publicat@arch.be.
