Sinds de tweede helft van de 19e eeuw, toen kanunnik Daris van Borgloon zijn indrukwekkende reeksen studies over de Haspengouwse kerken en heerlijkheden uitgaf, zijn er in het historisch onderzoek over bestuur en rechtspraak in Borgloon nog weinig grote stappen gezet. Voor zover dat te maken had met de niet optimale ontsluiting van het schepenbankarchief, komt daar nu verandering in. In het Rijksarchief te Hasselt werd een nieuwe inventaris van het schepenbankarchief gemaakt, die op vrijdag 13 maart 2020 wordt voorgesteld in het Stadhuis van Borgloon.

De schepenbank van Borgloon was tijdens het ancien régime de organisatie die akten over het bezit en het gebruik van landerijen registreerde en die recht sprak in burgerlijke zaken en in strafzaken. Zij deed dat voor Borgloon en voor de dorpen rond het stadje. Akten werden in registers ingeschreven, die gichtregisters worden genoemd. De activiteiten inzake rechtspraak werden in zogenaamde rolregisters ingeschreven. De procesdossiers bundelden de stukken die door de betrokken partijen werden samengebracht. De reeksen gichtregisters, rolregisters en procesdossiers vormen de voornaamste onderdelen van dit schepenbankarchief. Aan de hand van dit archief kan je de geschiedenis van de rechtspraak in Borgloon en omgeving reconstrueren. Ben je meer geïnteresseerd in de geschiedenis van individuele mensen, dan kan je erin uitzoeken welke landerijen iemand bezat of pachtte. Als je bijvoorbeeld een stamboom maakt die je in Borgloon brengt, dan kan je in de registers van de schepenbank uitzoeken wat de onroerende bezittingen van de mensen in je stamboom waren, of hoe er beschikt werd als zij moesten procederen om hun rechten te vrijwaren.

De leesbaarheid van de stukken mag op termijn geen probleem meer vormen. Het Rijksarchief te Hasselt werkt mee aan de website Wat staet daar?, waarop je aan de hand van oefeningen je skills op het vlak van paleografie kan bijwerken. Die website wordt op vrijdag 13 maart 2020 ook voorgesteld.

Ben je er graag bij? Geef ons een seintje op (0)11 22 17 66 of stuur een mailtje naar rijksarchief.hasselt@arch.be.